حسینعلی شهریاری در بخش نخست صحبت‌هایش در تشریح سوال خود از وزیر امور خارجه در نشست علنی امروز مجلس ضمن عرض خسته نباشید به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان اظهار داشت: فقر و فلاکت در استان سیستان و بلوچستان عمومی است و همه مردم استان مشکلات جدی دارند و استان سیستان و بلوچستان در تمام شاخص‌ها از انتهای جدول در رده نخست قرار دارد.
وی افزود: سیستانی که در چه در پیروزی انقلاب و چه در جنگ تحمیلی و چه در دفاع از انقلاب هزاران شهید داده تنها استانی است که پس از انقلاب نه تنها جمعیت آن افزایش پیدا نکرده بلکه به دلیل حاشیه‌نشینی و مهاجرت‌های اجباری با کاهش جمعیت و افزایش مشکلات رو به رو شده است.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه رودخانه هیرمند از رودخانه‌های پرآب جهان است، اعلام کرد: این رودخانه به شدت پرآب و همچنین سیلابی است که در مرز شرقی کشورمان از خاک افغانستان وارد استان سیستان و بلوچستان می‌شود و تنها منبع تامین آب استان است. در بالادست بند کمال‌خان در ۶۵ کیلومتری ورود به ایران حجم آب حذدود ۹۶٫۵ میلیارد متر مکعب گزارش شده است که این متوسط بلندمدت سالیانه بوده است ولی در سالیان اخیر حجم آن به شدت کاهش یافته است و در سال‌های کم‌آبی سهم ایران از سوی افغانستان دریافت نشده است.
وی با اشاره به تاریخچه‌ای از روابط دو کشور ایران و افغانستان خاطرنشان کرد: معاهده مربوط به معاهده پاریس بود که در سال ۱۸۵۷ بین ایران و انگلستان منعقد شد و منجر به استقلال افغانستان از ایران گردید. در این معاهده و بنا بر بند ۶ آن در سال ۱۸۷۲ یک فرد انگلیسی اختلافات ایران و افغانستان بر سر منطقه سیستان فرو نشاند و بر این اساس هیچ کدام از طرفین نباید عملی مرتکب شودکه منجر به نقصان آب طرف مقابل گردد و به علت عدم حل مشکل خشکسالی در سال ۱۹۰۲ مجددا طرفین موضوع را به حکمیت انگلستان ارجاع دادند و در سال ۱۹۰۵ هیات انگلیسی رای داد تا مقدار آب لازم برای آبیاری از زمین‌های ایران یک سوم مجموع آب‌های هیرمند باشد.
وی افزود: مجددا در سال ۱۹۱۹ دو کشور خود به حل و فصل اختلافات پرداخته و کمیسیون داوری هیرمند به وساطت امریکا را پذیرفتند که متاسفانه در سال ۱۳۲۰ این کمیسیون آب ایران را از ۵۰ مترمکعب به ۲۲ مترمکعب تقلیل داد که ایران نپذیرفت و اختلافات حل نشده باقی ماند و مذاکرات مجددا پس از خشکسالی ۱۳۵۰ که منجر به مهاجرت جمعیت قابل توجهی از استان سیستان به استان‌های مازندران و گلستان گردید ادامه یافت و چنانچه عزیزان به یاد داشته باشند حضرت امام در آن سال به همین دلیل فرمودند ما عید نداریم و باید برای مظلومیت مردم سیستان عزاداری کنیم.
شهریاری ادامه داد: اختلافات در سال ۱۳۵۱ همچنان ادامه پیدا کرد و قرار شد در سال‌های نرمال یعنی وقتی که حجم آب پشت سد کمال خان ۶۶٫۵ میلیارد مترمکعب باشد ۲۶ مترمکعب در ثانیه آن به ایران برسد که به این تصویب مجالس دو کشور در سال ۱۳۵۲ رسید ولی مبادله اسناد به دلیل مناقشات سیاسی داخلی در افغانستان در خرداد ۱۳۵۶ انجام شد و براثر کودتای کمونیستی در سال ۱۳۵۷ و هجوم شوروی این معاهده نیز اجرا نگردید و افغانستان خودسرانه منابع آب سیستان را نداده است و در زمان حکومت طالبان نیز هیچگونه رایزنی بین دو کشور انجام نشد و در حال حاضر که دولت قانونی بر افغانستان حاکم است امکان دارد که فصل جدیدی در مناسبات دو جانبه آغاز شود.
منبع:ایلنا کد خبر:۳۱۶۴۲۶ تاریخ انتشار: ۱۳۹۴/۰۸/۰۴ ۱۲:۰۶:۰۶
