خشکسالی پدیده‌ای است که به صورت نامرئی و بدون سر و صدا و هیاهو خود را نشان می‌دهد و به همین دلیل به آن بلای خزنده هم گفته می‌شود. ممکن است هفته‌ها و یا ماه‌ها طول بکشد تا واقعاً خشکسالی تشخیص داده شود. این معضل به تدریج شروع به پیشرفت کرده و در تمام ارکان جوامع مختلف نفوذ و پیشروی می‌نماید و اثرات آن تابعی است از میزان و مدت خشکسالی که در بعضی مواقع قادر خواهد بود حیات در طبیعت را به کام خود فرو برده و در سطوح ملی تأثیرگذار باشد.
هیچ ناحیه و قلمرو اقلیمی از معتدل و مرطوب اقیانوسی تا گرم و مرطوب استوایی، نمی‌تواند از گزند دوره‌های خشکسالی مصون باقی بماند زیرا خشکسالی حالتی نرمال و مستمر از اقلیم است. سایر فاکتورهای اقلیمی نظیر دمای بالا، باد شدید و رطوبت نسبی پایین، غالباً در بسیاری از نقاط جهان با این پدیده همراه شده و می‌توانند به طرز قابل ملاحظه‌ای بر شدت آن بیفزایند.
خشکسالی یکی از مزمن‌ترین و زیان‌بارترین بلایای طبیعی است که انسان‌ها از دیرباز با آن آشنا بوده و اثرات قابل توجه آن را بر اقتصاد، کشاورزی، محیط زیست و جنبه‌های اجتماعی تجربه کرده‌اند از این رو می‌توان گفت که در بین بلایای طبیعی متعدد تهدید کننده انسان و محیط زیست، خشکسالی از نظر فراوانی، میزان وقوع و میزان خسارت در رتبه اول قرار داشته تا جایی که عمده تلاش‌های کشورها و سازمان‌های تحت مدیریت سازمان ملل، برای رفع کمبودهای غذایی جوامع مواجه با خشکسالی صرف می‌گردد.
آب‌های ورودی به ایران به صورت سطحی و زیرسطحی ناچیزند و منبع اصلى آب، بارش است که به طور طبیعى ارتفاع سالانه ۲۵۰ میلى‌متر یا به طور حجمی ۴۱۰ میلیارد متر مکعب است، این میزان یک سوم متوسط جهان (۸۳۱ میلى‌متر) و یک سوم آسیا (۷۳۲ میلى‌متر) است. سازمان‌هاى بین المللى هشدار مى‌دهند که با افزایش جمعیت در ایران، این کشور در سال ۲۰۲۵ درگیر بحران جدى آب خواهد بود.
برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی چهارمحال و بختیاری، خشکسالی‌های چند سال اخیر، افت سطح آب‌های زیرزمینی و به دنبال آن ممنوعه شدن بسیاری از دشت‌های استان چیزی شبیه فاجعه را در این استان تداعی می‌کند.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین رویدادهای هیدرولوژیکی در استان، خشکسالی ۷ سال اخیر است که در دوره آماری موجود این رویداد بی‌سابقه بوده است.
حسین صمدی بیان کرد: رشد جمعیت و افزایش نیاز آبی در بخش‌های مختلف مصرف باعث ایجاد عدم تعادل بین منابع و مصارف آب استان گردیده و مشکلات عدیده‌ای به واسطه افت سطح ایستابی آبخوان‌های زیرزمینی و کاهش آبدهی رودخانه‌ها به وجود آمده است.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی علاوه بر ایجاد مشکل کم‌آبی برای کشاورزان سبب شده ۲۰۰ روستای استان با تانکر آبرسانی شوند، افزود: وابستگی بیش از ۷۰ درصدی مصرف آب کشاورزی و تأمین بیش از ۹۰ درصدی نیازهای شرب و صنعت از منابع آب زیرزمینی استان، حفاظت از این منابع آبی را امری واجب برای همگان قرار داده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه وابستگی بیش از حد شرب و صنعت به منابع آب زیرزمینی مشکلات متفاوتی را برای استان به وجود آورده است، ادامه داد: طرح آبرسانی بن-بروجن، طرح انتقال آب چشمه آب سفید به لردگان، طرح آبرسانی از چشمه باغ رستم به اردل، سد ونک، سد سورک، طرح آبرسانی سبزکوه و طرح‌های بسیار دیگری در راستای توانمندسازی دشت‌های استان در مقابل خشکسالی و جلوگیری از افت سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی انجام شده‌است.
صمدی گفت: کاهش بارش، تغییر نحوه بارش در استان از برف به باران، حفر چاه در آبخوان‌های کم عمق برای تأمین نیازهای آبی به ویژه در بخش کشاورزی از دلایل کاهش منابع آب زیرزمینی و ممنوعه شدن ۷ دشت استان است.
وی اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در مورد مصرف بهینه آب بین مردم را مهم دانست و تصریح کرد: ایجاد سیستم‌های هشدار دهنده، استفاده از روش‌های آبیاری نوین، انتخاب الگوی کشت مناسب، کشت گیاهان مقاوم به خشکی، افزایش راندمان آبیاری، اصلاح روش‌های سنتی استحصال آب، استفاده از منابع آبی غیرمتعارف مانند پساب‌های تصفیه شده و عدم استفاده از آب شرب برای مصارف غیر شرب می‌تواند در کاهش شدت خشکسالی استان و بهبود شرایط موثر باشد.
مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه بهره‌برداری بی‌رویه از آب سبب کاهش آب‌های زیرزمینی و نشست زمین در برخی از نواحی استان شده است، بیان کرد: به دلیل بهره‌برداری غیر اصولی و حفر چاه‌های متعدد آب مرغزار شهرکرد به شدت کاهش یافته و به کانون‌های تولید گرد و غبار تبدیل شده است.
محمدی مقدم با اشاره به اینکه افزایش سطح زیر کشت کشاورزی در سال‌های اخیر سبب افزایش پمپاژ آب از زیر زمین به سطح زمین شده است، افزود: این امر سبب کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی ۱۱ آبخوان بزرگ در استان شده است.
وی گفت: برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی سبب از بین رفتن تعادل آب‌های شور و شیرین شده وآب‌های شور به سطح زمین می‌آید و اراضی به اراضی لم‌یضرع می‌شود.
منبع:قدس آنلاین کد خبر : ۲۹۱۳۷۸ ۱۳۹۴/۴/۳ – ۱۳:۵۴
