مجری طرح های آب شیرین کن در شرکت مهندسی آب فای ایران در برنامه “گفت و گوی علمی” به یکی از چالش هایی که در این زمینه وجود دارد، اشاره کرد و گفت: در کشور ما به طور کلی شناخت کافی از صنعت آب شیرین کنی وجود ندارد و حتی در مورد راهبری این سیستم نیز شناخت نداریم. این صنعت نوپا و جوان است و با توجه به کمبود آب در کشور باید به آن اهمیت ویژه ای بدهیم.
برنامه “گفت‌وگوی علمی” با موضوع شیرین سازی آب؛ ضرورت ها و چالش ها و با حضور دکتر هدایت فهمی معاون دفتر برنامه ریزی آب فای وزارت نیرو، مهندس علیرضا پور ابراهیمی مجری طرح های آب شیرین کن در شرکت مهندسی آب فای ایران، دکتر علی اصغر علم الهدی رئیس انستیتو آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف و دبیر کارگروه آب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مهندس علی اصغر قانع معاونت برنامه ریزی و توسعه شرکت آب فای کشور به روی آنتن رفت.
دکتر هدایت فهمی در ابتدا درباره وضعیت پساب های کشور گفت: در حال حاضر نزدیک به صد میلیارد متر مکعب آب مصرف می کنیم که ۲۸ میلیارد متر مکعب آب برگشتی از زه آب کشاورزی داریم که آبی آلوده به نیترات ها و مواد دیگر است. حدود ۴ میلیارد متر مکعب هم آب برگشتی از فاضلاب شهری، روستایی و صنعت است که مجموعا ۳۲ میلیارد متر مکعب آب برگشتی است.
وی خاطرنشان کرد: هر متر مکعب آب برگشتی فاضلاب شهری و روستایی از ۸ تا ۱۵ متر مکعب آب سالم را آلوده می کند، بنابراین ورود این آب ها به پهناهای آبی کشور خطر بزرگی است.
معاون دفتر برنامه ریزی آب فای وزارت نیرو در خصوص وضعیت کشورمان در تامین آب اظهار داشت: در آب شهری، جمعیت تحت پوشش آب سالم و بهداشتی ۱/۹۹ درصد است که نزدیک به ارقام کشورهای پیشرفته است. در زمینه جمعیت تحت پوشش دفع بهداشتی فاضلاب در شهرها ۹۵ درصد و در روستاها رقمی نزدیک به ۹۰ درصد است. دفع بهداشتی فاضلاب یعنی سیستمی که می تواند یک چاه جذبی باشد.
فهمی در مورد شبکه های مدرن جمع آوری فاضلاب شهری مانند تهران، خاطرنشان کرد: درصد پیشرفت ما حدود ۴۲ درصد جمعیت شهری است. در این زمینه از کشورهای پیشرفته فاصله زیادی داریم زیرا این کار بسیار پر هزینه است. برای این کار در وزارت نیرو اعتبارات عمرانی در نظر گرفته شده است که البته با توجه به اعتباراتی هم که بخش خصوصی دارد، برنامه های خوبی انجام شده است.
در ادامه مهندس علی اصغر قانع در ارتباط تلفنی با برنامه با تاکید بر برنامه ریزی برای نمک زدایی گفت: ابتدا باید یک افق روشنی را برای شیرین سازی و انتقال آب داشته باشیم. مطالعات نقش مهمی را ایفا می کند و خوشبختانه در سال های گذشته در شعاع ۱۰۰ کیلومتری دریای عمان و خلیج فارس مطالعاتی را انجام داده ایم و نیازها احصاء شده است و کمبودها را دیده ایم.
معاونت برنامه ریزی و توسعه شرکت آب فای کشور افزود: در سیستان و بلوچستان مطالعات زیادی انجام شده است و تقریبا کل استان پایش شده است. اخیرا مطالعاتی در خصوص انتقال به فلات مرکزی ایران که ۱۷ استان دیگر تحت تاثیر آن هستند نیز انجام شده است. در آن مطالعات به دنبال این هستیم که مشخص کنیم چه میزان از آب هایی که در مناطق وجود دارد و آب های محلی است، قابلیت جایگزینی دارد.
دکتر علی اصغر علم الهدی رئیس انستیتو آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف و دبیر کارگروه آب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به سند فناوری آب اشاره کرد و گفت: کسانی که انستیتو آب و انرژی را افتتاح کردند، هدفشان این بود که از انرژی خورشیدی استفاده کنند و در حقیقت آب شیرین کن طراحی کنند.
وی ادامه داد: حدود دو دهه است که دنیا به ارتباط آب و انرژی واقف شده است. در سندی هم که جمع کردیم، یکی از چالش های جدی، انرژی بری تولید و انتقال آب است. هر کدام از فرآیندهای نمک زدایی انرژی بری دارند یعنی رد پای انرژی در هر کدام محاسبه می شود و قیمت تمام شده هر متر مکعب آبی که از این دستگاه ها بیرون می آید، حساب می شود.
در ادامه مهندس علیرضا پور ابراهیمی با بیان اینکه آب شیرین کن فقط یک سیستم فرآیندی نیست، گفت: آب شیرین کن شامل سه بخش اصلی آبگیر، سیستم فرآیندی و دفع پساب است.
وی یکی از چالش های اصلی سیستم های آب شیرین کنی در ایران را بودن آب خروجی از سیستم های نمک زدایی عنوان کرد و بیان داشت: برای آب های سطحی با هزینه سد و انتقال آب را با متر مکعبی ۵۰۰ تومان در اختیار مردم می توان قرار داد اما اگر بخواهیم از آب شیرین کن استفاده کنیم، با قیمت یک دلار باید آب را ارائه کنیم که البته این میزان هم متغیر است.
مجری طرح های آب شیرین کن در شرکت مهندسی آب فای ایران به یکی دیگر از چالش هایی که در این زمینه وجود دارد، اشاره کرد و گفت: در کشور ما به طور کلی شناخت کافی از صنعت آب شیرین کنی وجود ندارد و حتی در مورد راهبری این سیستم نیز شناخت نداریم. این صنعت نوپا وجوان است و با توجه به کمبود آب در کشور باید به آن اهمیت ویژه ای بدهیم.
وی جانمایی را از دیگر چالش های موجود خواند و تصریح کرد: ما از دریا و یا رودخانه نه می توانیم آب بگیریم و نه در هر نقطه ای می توانیم پساب را به دریا برگردانیم، بنابراین، این جانمایی ها خیلی مهم است. اساس پروتکل هایی که بین کشورهای خلیج فارس و دریای عمان مطرح می شود، می تواند همین موضوع باشد.
وی به مسائل زیست محیطی اشاره کرد و بیان داشت: در طرح نوار ساحلی نمک زدایی از آب های شور، به شکل کامل محیط زیست دریایی را مطالعه کردیم که شامل محل تخم ریزی ماهی ها، لاک پشت ها و خیلی مسائل دیگر می شود. پس حتما استفاده از صنعت نمک زدایی در کشور، آسیب های زیست محیطی قابل توجهی دارد که می توان با طراحی هایی در خصوص شناخت زیست گاه های حساس دریایی و عدم آبگیری و دفع پساب در آن نقاط و سایر موارد دیگر، مضراتش را به حداقل ممکن رساند.
دکتر علم الهدی به استفاده تجاری از نمک حاصل از نمک زدایی اشاره کرد و گفت: الان فناوری های نمک زدایی از آبگیر شروع می شود ولی وقتی آبی را شیرین می کنید، خروجی دارد که نمکش بیشتر است ولی آن نمک می تواند استحصال شود و خودش باعث درآمد باشد.
دکتر فهمی به ارزش اقتصادی پساب اشاره داشت و گفت: پساب یکی دیگر از اشکال مختلف آب های آلوده است و وارد کردن دوباره آن در بازار ارزش اقتصادی دارد. در کرمان برای پسابی که تولید می کنیم بسیاری از سرمایه گذاران حاضر هستند در سرمایه گذاری شرکت کنند و این را بخرند واستفاده مجدد کنند.
وی اظهار داشت: تعمیر و نگهداری تکنولوژی های قدیمی هزینه بر است و این یکی دیگر از چالش های موجود است و مهمتر از همه اینکه اینها از خارج وارد می شود.
قابل ذکر است برنامه “گفت وگوی علمی” از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۲۱ از شبکه رادیویی گفت وگو پخش می شود و علاقه مندان می توانند برای دریافت فایل صوتی برنامه به سایت رادیو گفت وگو مراجعه کنند.
منبع: رادیو گفت و گو کد خبر: ۱۷۳۳۱۱۵تاریخ انتشار:دوشنبه ۱۰ خرداد سال ۱۳۹۵
