«شرکت آب و فاضلاب حق ندارد در مجموعه‌ی «شهرزیرزمینی سامن» در همدان حفاری کند. اگر همه ما یعنی فعالان مدنی و دولتی‌ها به نجات آثاری مانند این شهر دستکند ارزشمند تاکید کنیم، معنی‌دار و درست است. ما سخت حساسیت داریم که چنین آثاری حفظ شوند.»
حدود یک سال است که مرکز سایت تاریخی شهر زیرزمینی «سامن» را یک ساختمان اداری مخابرات، تهدید می‌کند، ساختمانی که نه تنها امکان هرگونه پیشرفت در کاوش‌ها را می‌گیرد، بلکه همه‌ی تاسیسات مخابراتی مانند سیم‌های تلفن و فیبر نوری این شرکت از زیرِزمین، یعنی درون مجموعه دستکند «سامن» می‌گذرد!
دست‌کم از شش ماه گذشته یکی از اورژانسی‌ترین کارها برای این شهر دوره اشکانی، آزادسازی عرصه و محوطه‌ی آن بوده است، اقدامی که باید با ضرب‌العجل هم انجام می‌شد.
در میان این هشدارها؛ به تازگی اداره آب و فاضلاب شهر نیز تصمیم گرفته برای ایجاد تاسیسات فاضلاب معابر شهر را حفاری کند که در این صورت باید قید این مجموعه بی نظیر را زد و به طورکلی آن را نادیده گرفت، چون با این اقدام شهر زیرزمینی سامن نابود می‌شود.
اگر بخش اعظم شهر زیرزمینی سامن، نابود شود…
علی خاکسار، معاون گردشگری اداره کل میراث استان و سرپرست کاوش‌های شهر زیر زمینی سامن در نشستی با مسئولان و فعالان میراث و گردشگری استان همدان در حضور «سعید شیرکوند»، معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ضعیت نامناسب و در حال تخریب «شهرزیرزمینی سامن» را کملا تشریح کرد.
او نخست به توضیح وضعیت این محوطه‌ی تاریخی پرداخت و گفت: مجموعه دستکند «سامن» مجموعه منحصر به فردی است که در یک بستر سنگی از جنس گرانیت گل پنبه‌ای ایجاد شده است، اما سال ۱۳۸۴ بر اثر حفاری‌های مخابرات به صورت اتفاقی کشف شده و حدود ۵ هکتار از آن را شناسایی کرده‌ایم و بیش از ۶۰ اتاق در عمق ۵ متری زیر زمین آماده شده است.
وی در ادامه با بیان این‌که مردم روی این شهر زندگی می‌کنند و بخش‌هایی از این شهر زیرزمینی که معارض نداشته یا در زیر خیابان‌ها قرار گرفته بود، کاوش شده‌اند، تاکید کرد: تاسیسات شهری آسیب بسیاری به این اثر رسانده و اگر حفاری شرکت آب و فاضلاب آغاز شود، آسیب بسیاری به این شهر خواهد زد و بخش اعظم شهر نابود می شود.
خاکسار با بیان این‌که سال ۹۴ آخرین بخش کاوش‌ها در این مجموعه به دلیل نبود بودجه متوقف شد، اضافه کرد: اما پس از پایان کاوش‌ها بررسی و مستندنگاری روی محوطه انجام شد و همه‌ی املاک شناسایی شدند و قیمت منطقه‌ای برآوردِ کارشناسی شد که اگر بودجه و اعتبار ملی در نظر گرفته شود، می‌توان مجموعه را آزادسازی کرد. این مجموعه جزو شش اثری است که برای ثبت جهانی از طرف استان پیشنهاد شده است.
شرکت آب و فاضلاب حق ندارد، در «سامن» حفاری کند
سعید شیرکوند، معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور نیز در این زمینه اظهار کرد: بهتر است مدیران استان با مخابرات و شهرداری وارد مذاکره شوند، موضوع را دنبال کنند وما نیز از طرف وزارتخانه‌ها پیگیری می‌کنیم و اگر بودجه برای جابه جایی لازم باشد بودجه را تامین خواهیم کرد.
وی ادامه داد: ما موظف هستیم میراث فرهنگی را حفظ کنیم، وظیفه ما نیز همین است. باید مسئولان استانی بررسی کنند. اگر این قابلیت را دارد قطعا وارد می شویم. شرکت آب و فاضلاب حق ندارد در این مجموعه حفاری کند.
او افزود: بهتر است مسئولان استان تلاش خود را برای زمینه‌سازی ثبت جهانی بگذارند، چون اگر آثاری از استان همدان به ثبت جهانی برسد، از این وضعیت خارج خواهد شد. اگر همه ما یعنی فعالان مدنی و دولتی‌ها به نجات آثاری مانند «شهر زیر زمینی سامن» تاکید کنیم، معنی‌دار و درست است. ما سخت حساسیت داریم که چنین آثاری حفظ شوند.
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور تاکید کرد: در همه‌ی حوزه ها تقسیم‌بندی انجام شده و هر گروه و جریان و نهادی نقش خود را دارد. هیچ‌گاه بازیکن فوتبال در یک مسابقه جای داور تصمیم نمی‌گیرد، در همه فعالیت ها اینگونه است. جایگاهی که یک سازمان اداری دارد را نمی‌توان به نهادهای مدنی داد، یا جایگاه سرمایه‌گذار جداست. در کشور ما گاهی این نقش‌ها قاطی می‌شود، که ما به مشکل بر می‌خوریم.
درد دل‌های فعالان میراثی با معاون سرمایه‌گذاری
در این نشست همچنین بابک مغازه‌ای، مسئول هماهنگی گروه کاری تشکل‌های گردشگری کشور در این نشست با ارائه گزارشی از وضعیت فعالان میراث فرهنگی در استان همدان گفت: ما درنمایشگاه های سال ۱۳۹۴ تلاش کردیم سرمایه گذارها را دعوت کنیم که با تشکل‌ها وارد گفتوگو شوند و از فعالان استان‌های مختلف به عنوان مشاور در طرح‌های خود استفاده کنند چون ارتباط سرمایه اجتماعی و سرمایه مالی می‌تواند منجر به تسریع روند توسعه پایدار در این حوزه شود.
او ادامه داد: کارگروه‌های فعالان میراث و گردشگری در استان شکل گرفته که امیدواریم بتواند در تصمیم سازی‌ها کمک کند. در طول دوسال گذشته از ۱۱ گردهمایی سراسری در این حوزه ۴ گردهمایی را در همدان برگزار کرده‌ایم، همدان از نظر فعالیت های میراث فرهنگی و گردشگری استانی نمونه است.
تشکل‌ها نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند؛ اما اورژانسی‌ها را معرفی می‌کنند
همچنین حسین زندی یکی دیگر از فعالان حوزه میراث فرهنگی در همدان گفت: تشکل‌های حوزه میراث از نظر فعالیت و ظرفیت وضعیت خوبی در استان دارند، اما بستر فعالیت چندان مناسب نیست که امیدوارم نگاه مثبت معاونت برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور این شرایط را برطرف کند.
پیش از این فعالان حوزه‌های میراث فرهنگی و گردشگری با مسئولان استانی چالش اساسی داشتند، چون ارتباطی بین مدیران میراث فرهنگی و اعضای تشکل‌های غیردولتی وجود نداشت، اما خوشبختانه به تازگی با تغییر رویکردها بیشتر فعالان از منش و رفتار انتقادی به سمت و سوی کنش پیشنهادی گام برمی‌دارند و برای حل مشکلات گردشگری و میراث در استان به گفتوگو می‌نشینند.
او خطاب به شیرکوند افزود: تشکل‌ها نمی توانند وارد حوزه سرمایه گذاری شوند اما در شناسایی و پیشنهاد مناطقی که اولویت بیشتری دارند، می‌توانند پیشقدم شوند در همدان مواردی که اورژانسی‌ترند و نیاز است تا سرمایه گذاری‌ها به این جهت سوق داده شود. یکی از آنها مجموعه دستکند سامن است.
زندی تاکید کرد: همدان ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند به عنوان مهم‌ترین جاذبه گردشگری منطقه معرفی شود اما مستلزم این است که سرمایه گذاری بیشتری در این شهر اتفاق بیفتد. تشکل‌ها طرح‌هایی برای آزادسازی عرصه و حریم شهر دارند. همچنین پیشنهادهایی برای توانمندسازی جوامع محلی و احیاء صنایع دستی دارند که پس از تعطیلات نوروز با مدیران این شهر وارد مذاکره خواهند شد.
منبع:ایسنا کد خبر:۹۵۰۱۰۸۰۱۴۱۳ تاریخ انتشار :یکشنبه ۸ فروردین ۱۳۹۵ – ۰۰:۳۲
