معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: ۸۰ درصد دشت‌های کشور ممنوعه شده، بیابان‌زایی به شدت گسترش پیدا کرده، بحران آب جدی است و سوال اینجاست که گزارش ملی بحران کجاست؟
محمد فاضلی در مراسم اکران فیلم مادرکشی در دانشگاه اراک با بیان اینکه سد ساخته شده و آبی نیست که پشت سد جمع شود، گفت: این موضوع به یک فرد و گروه ربط ندارد، در حقیقت یک فرآیند تصمیم‌گیری اشتباه به این نقطه ختم شده و سوال مهم اینجاست که چه اصلاحاتی اعمال خواهد شد که از این به بعد اشتباهات رخ ندهند؟
معاون پژوهشی مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری عنوان کرد: فیلم مادرکشی در مورد آب و خشکسالی نیست در مورد سد و سدسازی نیست، در مورد تفکر اشتباه و تصمیم‌گیری‌ها و عملکردهای اشتباه است.
فاضلی با بیان اینکه هدف فیلم مادرکشی گفت‌وگو است، گفت: فیلم با طرح یک سوال و انتهایی باز تمام می‌شود و پاسخ این سوال که آیا مشکل بحران آب در کشور حل می‌شود، به منطق گفت‌وگو مرتبط است.
وی با بیان اینکه ما در بسیاری از زمینه‌ها از جمله بحران آب نیاز به اصلاح ساختارها و تعاریف داریم، افزود: زمانی که آبخوان‌ها از بین می‌روند مشخص است که دیگر نمی‌توان کاری انجام داد، اما می توان با تصمیمی درست از پیشروی این اتفاق جلوگیری کرد.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: ایران رتبه اول فرسایش خاک در جهان را دارد، جزو کشورهای مبتلا به بالاترین میزان تخریب تنوع زیستی در جهان هستیم و در جنگل‌زدایی نیز رتبه برتر داریم، همه اینها به دلیل اجرای برنامه‌های اشتباه در سال‌های متمادی است.
رکورددار شدن بی‌منطق از عوامل اصلی بحران امروز آب
فاضلی دغدغه رکورددار شدن بی‌منطق را از عوامل اصلی بحران امروز آب در کشور دانست و بیان کرد: گمان کردیم اگر رکورددار ساخت سد در جهان شویم یا رکورددار توسعه بی‌قاعده و بی‌حساب کشاورزی شویم به کشوری توسعه‌یافته تبدیل می‌شویم، غافل از اینکه بستر بحران آب امروز را رقم زدیم.
وی ادامه داد: جاده می‌سازیم، اما فکر نکرده‌ایم در این جاده‌ای که ساخته شده کدام شرکت خصوصی بار خود را برای صادرات حمل می‌کند و چه سودآوری دارد در صورتی که کشور هند به این حد جاده ندارد و از همان جاده‌های خاکی بسیاری از شرکت های خصوصی تولیدات خود را صادر می‌کنند و به زودی رتبه سوم اقتصاد جهان را به دست می‌آورد.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری افزود: فرودگاه احداث می‌کنیم در صورتی که به جز دو فرودگاه در کشور بقیه زیان‌ده هستند و درآمدشان کفایت مخارج جاری فرودگاه را نیز نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه میانگین برداشت هر هکتار گندم در مصر شش هزار و ۴۰۰ کیلوگرم و این میزان برای فرانسه هفت هزار و ۴۰۰ کیلوگرم است، گفت: این میزان در ایران دو هزار و ۹۰۰ کیلوگرم است و ما برای کشاورزی در این سطح، سد می‌سازیم!
فاضلی این موارد را مصداق بی‌برنامگی‌ها و غیر اصولی کار کردن‌ها دانست و ادامه داد: این سوال باقی است که چرا بعد از ۴۰ سال میزان برداشت گندم در کشور ما یک سوم مصر و فرانسه است. ما برای این نوع کشاورزی و این میزان بهره‌وری آب تامین می‌کنیم؟
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه این فیلم به نظام توسعه در کشور می‌پردازد، نظامی که آب را تامین می کند و خاک را لحاظ نمی‌کند، افزود: وزارت نیرو صراحتا بیان کرد که اثر سدسازی بر آب‌های زیرزمینی لحاظ نشده است.
دستگاهی که سد می‌سازد و اثرش را نمی‌سنجد غیر قابل اطمینان است
وی بیان کرد: دستگاهی که سد می‌سازد و اثرش را نمی‌سنجد غیر قابل اطمینان است و اقداماتش از برنامه‌های غیر اصولی و غیر علمی نشات می‌گیرد.
فاضلی به طرح اصلاح قانون حفظ اراضی کشاورزی و اراضی باغی، ساماندهی چاه‌های غیر قانونی و … اشاره کرد و افزود: این فیلم سیاهی‌های نظام برنامه‌ریزی و تدبیر در کشور را نشان می‌دهد که سدسازی‌های افراطی یا توسعه کشاورزی بی‌برنامه و بهره‌برداری بیش از حد از منابع آبی و… حاصل این نظام اشتباه در دوره‌های مختلف است، هرچند این فیلم یک ایراد دارد و آن اینست که عمق سیاهی‌ها را کم نشان داده است.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه نظام سیاست‌گذاری ما در این زمینه از زمان محمدرضا پهلوی تا به امروز اشتباه بوده است، گفت: ما باید گفت‌وگو را برانگیزیم و این فیلم در مورد عقلانیت در توسعه صحبت می‌کند عقلانیتی که به کار گرفته نشده است.
فروختن تمام نسل‌های آینده برای رضایت سه نسل
وی با بیان اینکه در مورد رانت نفت صحبت شده است، اما به رانت آب کمتر توجه کرده‌ایم، عنوان کرد: آب در این کشور مجانی است، برق مجانی در اختیار کشاورز قرار داده می شود و آب را از عمق ۳۰۰ متری زمین بیرون می‌کشد.
فاضلی با این توضیح که منبع مجانی در یک کشور بستر نابودی آن کشور است، گفت: در حقیقت همه نسل‌های آینده با رضایت سه نسل فروخته شده است.
وی ادامه داد: منابع آب زیرزمینی و سطحی را حراج کرده‌ایم تنها به دلیل اینکه در صنعت نمی‌توانستیم شغل ایجاد کنیم و همه نمادهای توسعه را در سدسازی و سازه‌های عظیم توصیف کردیم.
فاضلی از این اقدامات بی‌برنامه به عنوان تفکر سازه‌ساز یاد کرد و افزود: در جامعه ما حریم‌ها رعایت نمی‌شود. حریم قنات، حریم بخش خصوصی و … نماینده مجلس در سدسازی دخالت می کند و در حقیقت در نظام معرفتی توسعه پایدار وارد می‌شود و همه این موارد و حریم شکستن‌ها سیلی می‌شود که همه ما را با خود می‌برد.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: در حریم قنات‌ها چاه احداث می‌کنیم، حریم آبخوان‌ها را می‌شکنیم، در حریم رودخانه خانه می‌سازیم، این حریم قدرت است و در این کشور به جای حریم‌داری، حریم‌شکنی اتفاق می‌افتد.
وی بیان کرد: کشاورز ما رانتی است چون آب قیمت ندارد در صورتی که در دوران قنات آب قیمت داشت، آب مجانی درست کردیم، آب را دولتی کردیم نام ملی کردن بر آن نهادیم و قطعا با مجانی بودن نباید انتظار داشت که بهره‌وری هم داشته باشیم.
فاضلی با بیان اینکه سیستم اداره کشور نتوانسته برای حفظ آب‌های زیرزمین کاری انجام دهد، گفت: می‌گویند طرح تعادل‌بخشی داریم، اما کل مبلغ در نظر گرفته شده برای این طرح در کشور ۳۵۰ میلیارد تومان است که باید دید چه میزان تخصیص داده شده است، با این برنامه‌ها نمی‌توان مشکل را حل کرد.
اعلام نکردن اعداد و ارقام منفعت دارد
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری افزود: هر عددی که تحت عنوان آمار ارائه می‌دهیم می‌گویند غیر دقیق است، قطعا این امر از عملکرد ناصحیح در ارائه آمار توسط دستگاه‌های مرتبط نشات می‌گیرد در حالی که ارائه آمار و ارقام دقیق وظیفه هر دستگاه است.
وی ادامه داد: اعلام نکردن اعداد و ارقام و دست بردن در این موارد در کشور ما سود دارد. زمانی که اعلام می‌شود میزان آب تجدیدپذیر در کشور ۱۳۰ میلیارد متر مکعب است و بعد این رقم به ۸۷ میلیارد متر مکعب تغییر پیدا می‌کند چگونه می‌توان به دستگاه مربوطه اطمینان داشت.
فاضلی راه آینده را در صورت ابهام‌زدایی، باز دانست و ادامه داد: باید به سمتی حرکت کنیم که داده‌سازی و داده‌سوزی از بین برود و با شفافیت واقعیت‌ها را بررسی کنیم تا بتوان بر اساس واقعیات مسائل را بررسی کرده و راه حل در نظر گرفت.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه عصر اعتماد بی حد و حصر به پایان رسیده است، افزود: امروز مردم جواب صحیح می‌خواهند. آنها به مشکلات واقف هستند و آمار و ارقام درست را می‌طلبند.
وی بیان کرد: اینکه سد ساخته شود، بعد آبی نباشد پشت آن جمع شود، بعد گفته شود که اشتباه کرده‌ایم، چنین دستگاهی که عمدا خطا کرده باید محاکمه شود.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری احداث صنایع آب‌بر در مناطقی که منابع آبی زیادی ندارند را از دیگر بی‌فکری‌ها و تصمیم‌های اشتباه دانست و گفت: اینها حاصل اقدامات غیر کارشناسی است و تنها به این فکر شده که رکورددار باشند و افتخار ایجاد صنایع بزرگ در هر منطقه‌ای و با هر شرایطی را کسب کنند.
فاضلی ادامه داد: دولت ژاپن در واقعه هیروشیما کمیته بحران جهت بررسی وضعیت و علت وقوع حادثه در راکتور هیروشیما را تشکیل داد و یکی از سرتیم‌های این کمیته به دلیل کشف فرایندهای سیاسی که منجر به وقوع این اتفاق و مشخص شدن دلایل آن شده بود، به عنوان یکی از ۱۰۰ مرد مهم سال انتخاب شد.
معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه ما برای فاجعه آبی که در کشورمان رخ داده به جای عددسازی و ابهام‌زایی باید راه‌حل‌های منطقی و علمی را دنبال کنیم، افزود: تا زمانی که گفتمان در کشور ما بین مسئولین، مردم و نخبگان صورت نگیرد مسائل در حوزه‌های مختلف از جمله آب حل نخواهد شد.
وی بیان کرد: جوانب باید بررسی شده، موقعیت ذینفعان در نظر گرفته شود، تصمیم‌گیری های کلان مورد بازنگری قرار گیرد، بحران‌های اجتماعی مد نظر باشد و حریم‌دری کنار رود و حریم‌داری سرلوحه قرار گیرد. با در نظر گرفتن همه این موارد تصمیمات منطقی و درست اتخاذ شود تا بتوانیم با این توبه از این بحران نجات پیدا کنیم.
منبع:ایسنا کد خبر:۹۴۱۱۲۱۱۳۶۳۹ تاریخ انتشار:چهارشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۴ – ۰۹:۱۹
