۲۰۰ هکتار از مزارع سبزی و صیفی‌جات استان البرز با فاضلاب آبیاری می‌شوند. محصولاتی که برای مصرف‌کنندگان به‌جای سلامتی، بیماری‌هایی همچون سرطان به ارمغان می‌آورند.
به‌گفته رییس اداره محیط زیست کرج بسیاری از مزارع استان البرز که در آن‌ها صیفی‌جات و محصولات علوفه‌ای کشت و تولید می‌شود، با فاضلاب خانگی آبیاری می‌شوند.
تذکر و هشدارهایی که اثر ندارد
در چند سال اخیر بارها مسئولان محیط زیست استان البرز از آبیاری برخی از مزارع این استان با پساب صنعتی و انسانی خبر داده‌اند اما تاکنون اقدامی برای حل این معضل از سوی دستگاه‌های مربوطه انجام نشده است. به‌گفته یکی از مسئولان سابق این استان، باوجود پیگیری‌های متعدد و تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای معدوم کردن زمین‌های زیرکشت با فاضلاب، تاکنون هیچ اقدام جدی انجام نشده است و فاضلاب انسانی شهر جدید هشتگرد و پساب‌های صنعتی ساوجبلاغ همچنان وارد مزرعه‌های سبزی و صیفی‌جات می‌شوند. این درحالی است که کارشناسان بهداشت افزایش آمار ابتلا به سرطان، بیش‌فعالی کودکان و صدها بیماری دیگر را یکی از پیامدهای آبیاری مزارع با فاضلاب می‌دانند.
سرطان و عفونت، پیامد آبیاری با فاضلاب
این روزها درحالی‌که پزشکان، مردم را به استفاده از سبزی و صیفی‌جات در کنار وعده‌های اصلی غذایی دعوت می‌کنند، شاهد آبیاری این محصولات در برخی نقاط کشور با فاضلاب‌های انسانی و پساب‌های صنعتی هستیم. به‌علت خام خورده شدن سبزی‌ها، آلودگی‌های موجود در ساختار سبزی‌ها مستقیم و بدون هیچ سدی وارد بدن افراد می‌شوند که باعث بیماری‌های عفونی و حتی سرطانی می‌شوند.
قانونی که اجرا نمی‌شود !
در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی‌برای مبارزه با این مشکلات، قوانین سختگیرانه‌ای مانند تخریب زمین‌های زیرکشت سبزی و صیفی‌جات تعریف شده است و در بسیاری از موارد شاهد عدم اجرای این قانون هستیم. البرز یکی از استان‌هایی است که معضلات بسیار جدی را در زمینه عدم رسیدگی به وضعیت سلامت، با خود به یدک می‌کشد.
آبیاری مزارع البرز با پساب صنعتی
در البرز، شهرستان‌های نظرآباد و ساوجبلاغ به‌دلیل اقلیم خاص جغرافیایی و زیست‌محیطی از شرایط ویژه‌ای در مبحث صنعت کشاورزی برخوردار هستند. اما باوجود تمام این ظرفیت‌های خدادادی، اخبار ناگواری از سلامت محصولات کشاورزی از سوی مدیران این استان به‌گوش می‌رسد. مسئولان اداره محیط زیست استان البرز بارها خبر از مشروب شدن زمین‌های زیر کشت سبزی و صیفی‌جات باپساب‌های صنعتی داده‌اند. اما باوجود تذکرات متعدد از سوی این اداره تاکنون، هیچ‌گونه اقدامی از سوی ادارات مربوطه صورت نپذیرفته است.
جهاد کشاورزی مسئول است
طبق قانون، مسئولیت برخورد با متخلفان درخصوص آبیاری مزارع سبزی و صیفی‌جات برعهده جهاد کشاورزی است. کنترل و نظارت جهاد کشاورزی بر اراضی زیرکشت، موثرترین راه برای حل این معضل است چراکه کشاورزان از خدمات متعدد این ارگان بهره‌مند می‌شوند. این اداره می‌تواند با قطع یا شرطی کردن اعطای امکانات به کشاورزان مشروط به‌رعایت استانداردهای مورد نیاز، مانع گسترش زمین‌های آلوده شود.
نبود شعبه مجزای جرایم زیست محیطی
یکی از دلایلی که تاکنون برخورد قاطع با این‌گونه تخلف‌ها صورت نگرفته است، نبود شعبه‌ای مجزا در سیستم قضایی استان البرز است زیرا زمان در پرونده‌های زیست‌محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری از پرونده‌های محیط زیستی دستخوش وقت‌کشی و ناآگاهی برخی قضات از جرایم تخصصی شده‌اند . این امر باعث شده که متخلفان بدون داشتن کوچک‌ترین دغدغه‌ای به تخلف خود ادامه دهند. روند کنونی موجب نابسامانی‌های متعدد در کنترل و نظارت محیط زیست شده است. کارشناسان اختصاص یک شعبه ویژه برای رسیدگی به جرایم زیست محیطی را راه‌حل این مشکل می‌دانند.
پساب شهرک سپهر در مزارع ساوجبلاغ
فرماندار ساوجبلاغ نیز در گفت‌وگو با «قانون» آبیاری مزارع سبزی و صیفی از پساب‌های صنعتی را تایید کرد و گفت: «متاسفانه پساب شهرک‌های صنعتی همچون شهرک صنعتی سپهر، مستقیما وارد زمین‌های زیر کشت شده است».
بی‌توجهی به آبیاری با فاضلاب
همچنین فرماندار سابق نظرآباد درباره آبیاری مزارع سبزی و صیفی این شهرستان با فاضلاب انسانی و صنعتی به «قانون» گفت:« متاسفانه با وجود پیگیری‌های متعدد و تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای معدوم کردن زمین‌های زیرکشت فاضلاب، هیچ اقدام جدی از سوی مدیران مربوطه تاکنون صورت نپذیرفته است». شهریار آقایی ادامه داد: «نظرآباد از لحاظ جغرافیایی در شیب ساوجبلاغ قرار گرفته که این امر موجب شده تا سرریز آب‌های فاضلاب انسانی شهر جدید هشتگرد و پساب‌های صنعتی ساوجبلاغ وارد زمین‌های زیرکشت نظرآباد شود».
اختلال در سیستم عصبی با فاضلاب
فلزات سنگین در آب آشامیدنی می‌توانند اثرات مخربی بر سلامتی انسان داشته باشند. از جمله این اثرات کاهش رشد اندام‌ها، سرطان، اختلال در سیستم عصبی بدن و اختلال در سیستم دفاعی بدن است و در موارد حاد می‌تواند خطر مرگ را به همراه داشته باشد. برخی فلزات نظیر جیوه و سرب، احتمال ابتلا به سندروم «خود ایمنی» را افزایش می‌دهند که در اثر آن سیستم دفاعی ، برخی از سلول‌ها و مولکول‌های بدن را بیگانه تلقی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند و باعث عوارضی مانند رماتیسم قلبی، امراض کلیوی، ناراحتی‌های عصبی و اختلال در سیستم گردش خون می‌شود. بیشترین و خطرناک‌ترین آثار مسمومیت به‌وسیله فلزات سنگین، در مراحل رشد و نمو انسان رخ می‌دهد. رشد سریع سیستم‌های بدن در جنین و نوزاد انسان و کودکان خردسال، در این اثرپذیری بسیار حایز اهمیت است. وجود فلزات سنگین در آب آشامیدنی نوزادان شیرخوار و خردسالان می‌تواند باعث کندذهنی و اختلال در یادگیری، اختلال در حافظه، آسیب دیدن سیستم عصبی و اختلالات حرکتی نظیر تشنج یا بیش فعالی آن‌ها شود. در موارد وخیم‌تر فلزات سنگین صدمات جبران ناپذیر مغزی را باعث می‌شوند. کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض خطرات ناشی از فلزات سنگین در آب و غذا هستند زیرا نسبت به وزن بدن‌شان، آب و غذای بیشتری مصرف می‌کنند. منشا ورود فلزات سمی به آب می‌تواند فاضلاب‌های شهری و پساب‌ها و زباله‌های صنعتی باشد. فاضلاب‌های انسانی از عوامل موثر در آلودگی منابع آب و خاک بوده و در بردارنده عوامل بیماری‌زای بسیاری است که مهم‌ترین آن‌ها وباست. متاسفانه سبزیجات و صیفی‌ها، جذب کنندگی بالایی از سموم فاضلاب‌های انسانی و فلزات دارند. در واقع این سموم جذب بافت آن‌ها می‌شود و با شست‌وشو قابل رفع نیست. نظارت در مسائلی که با سلامت مردم در ارتباط است، اهمیت ویژه‌ای دارد اما متاسفانه مسئولان هنوز این موضوع را جدی نگرفته‌اند.این مساله تاجایی پیش رفته است که امروز شاهد سبزی‌های سرطانی بر سر سفره‌های مردم هستیم.
منبع:قانون کد خبر: ۳۳۸۸۶تاریخ انتشار:۲۳ خرداد ۱۳۹۶
