«سرزمین ما، خانه ما و آینده ما»، اکنون در حساس‌ترین شرایط از نظر پایداری زیستی قرار دارد. بیابان زایی، فرونشست زمین، افت سفره‌های آب زیرزمینی و نابودی پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی که در یک کلام منجر به افت کارآیی سرزمین و افول تنوع زیستی کشورمان و تشدید پدیده گرد و غبار و طوفان‌های شنی شده است و از هر چهار گوشه کشور در حال پیشروی به داخل سرزمین است.
از این‌رو همزمان با روز جهانی مقابله با بیابان زایی، گری لوئیس نماینده مقیم سازمان ملل در تهران با اعلام هشدار نسبت به اینکه ۲۰ درصد اراضی کشور روی نوار بیابانی قرار دارد، این پدیده را به عنوان «زلزله خاموش قرن» معرفی کرد و گفت: در حال حاضر ۱۸ استان و ۹۷ شهر ایران درگیر بیابان‌زایی هستند و بسیاری از مردم از این بیابان‌زایی به عنوان زلزله ساکت قرن یاد می‌کنند.گری لوئیس در نشست سازمان جنگل‌ها و مراتع که به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی برگزار شد افزود: در شرایط حاضر بسیاری از کشورهای دنیا دور هم جمع شده و برای تحقق اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار به توافق رسیده‌اند. هدف ۱۵ این دستور کار نیز به زندگی در کره زمین ارتباط دارد و به طور مشخص از تمام کشورها خواسته شده در زمینه مقابله با بیابان‌زایی تلاش کنند.دراین بخش تأکید شده «پاسداشت، احیا و ترویج استفاده پایدار از بوم سازگان های زمینی، مدیریت پایدار جنگل ها، مبارزه با بیابان زایی و توقف و معکوس‌سازی روند تخریب یا فرسایش زمین و همچنین متوقف ساختن تخریب تنوع زیستی» مورد توجه قرار گیرد. در همین حال سازمان ملل گزارش داده در حال حاضر از ۷ میلیارد جمعیت جهان، بیش از یک میلیارد نفر در ۱۱۰ کشور تحت تأثیر عواقب ناشی از بیابان‌زایی هستند که اغلب این افراد دچار فقر زیاد و حاشیه‌نشینی شده‌اند. این گزارش می‌افزاید: تعداد مهاجران ناشی از بیابان‌زایی در سراسر جهان از ۱۷۳ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰، به ۲۴۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است.
نماینده مقیم سازمان ملل در ایران نیز با اشاره به شعار امسال سازمان ملل متحد برای پاسداشت روز جهانی مقابله با بیابان زایی که «سرزمین ما، خانه ما و آینده ما»، انتخاب شده با تأکید بر اهمیت بخش دوم این شعار یعنی «خانه ما» گفت: «بین تخریب سرزمین و مهاجرت ارتباط مستقیم و مشهودی وجود دارد. چرا که اگر رقابت زیادی برای دستیابی به منابع باشد، مردم دست به مهاجرت می‌زنند و به قصد پیدا کردن منابع آب و غذا جابه‌جا می‌شوند و امروز در برخی از کشورها این معضل باعث شکسته شدن ساختارها شده است و ما وظیفه داریم اطمینان حاصل کنیم افرادی که در معرض این آسیب هستند، آینده و امنیت آنها تأمین شود.»
۳۲ میلیون هکتار بیابان مطلق در ایران داریم
رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز در این مراسم با تأکید بر اینکه مهاجرت‌ها نشانه تخریب سرزمین، بی‌ثباتی سیاسی، ناامنی غذایی، فقر و جنگ است گفت: پدیده جنگ‌افروزی از جمله موضوعات مهمی است که باعث تخریب سرزمین‌ها و از بین رفتن منابع می‌شود. برای همین امسال در روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی با شعار «سرزمین ما، خانه ما و آینده ما»، باید تلاش کنیم نسبت به شناخت توانایی سرزمین و ایجاد فرصت برای پایداری زندگی مردم اقدام کنیم و با توجه به شرایط اقلیمی و استعداد هر منطقه اجازه ندهیم مردم به خاطر خشکسالی و فقر دست به مهاجرت بزنند زیرا مهاجرت بی‌رویه موجب حاشیه‌نشینی دراطراف شهرها می‌شود.
خدا کرم جلالی گفت: بعد از تغییر اقلیم و کمبود آب، بیابان‌زایی سومین معضل سیاره زمین محسوب می‌شود. در ایران حدود ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار عرصه بیابانی وجود دارد که ۲۰ درصد کل کشور را در برمی‌گیرد. از این‌رو سرانه بیابان در کشور ما ۴۳۰۰ متر مربع است حال آنکه سرانه بیابان در جهان ۲۰۰۰ متر مربع یعنی بیش از دو برابر جهان است و همین موضوع وظیفه ما را در پرداختن به بیابان‌زدایی سنگین‌تر می‌کند. او با بیان اینکه حدود ۱۵ میلیون هکتار عرصه بیابانی کشور تحت تأثیر شدید فرسایش‌های بادی قرار دارد گفت: تاکنون برای ساماندهی هشت میلیون هکتار از این عرصه‌ها اقداماتی صورت گرفته است اما برای رسیدن به نقطه تعادل لازم است حدود هفت و نیم میلیون هکتار عملیات بیابان زدایی دیگر هم انجام شود. در دولت یازدهم نیز ۱۸۴ هزار و ۵۰۰ هکتار عملیات بیابان‌زدایی از جمله ساخت بادشکن، بذرپاشی، نهال‌کاری، مالچ‌پاشی، مراقبت و آبیاری صورت گرفت همچنین در قالب طرح‌های ترسیب کربن با جوامع بین‌المللی در زمینه بیابان‌زدایی همکاری داشتیم.
مهر تأیید سازمان ملل بر یک طرح بیابان زدایی در ایران
در پی موفقیت طرح بین‌المللی ترسیب کربن به منظور کنترل مناطق بیابانی با مشارکت مردم، روز گذشته همچنین فاز سوم طرح بین‌المللی ترسیب کربن با موافقت دفتر عمران سازمان ملل تمدید و به اجرا گذاشته شد. نماینده مقیم سازمان ملل در ایران در حاشیه امضای تفاهمنامه این طرح بین سازمان جنگل ها و برنامه عمران ملل متحد گفت: نکته اساسی و مهم در این طرح بحث مشارکت مردمی است زیرا جوامع محلی در تصمیم‌سازی‌ها نقش اساسی را ایفا می‌کنند و مشارکت مردم در کاشت نهال باعث کاهش هزینه کاشت توسط دولت می‌شود.گری لوئیس افزود: وقتی پوشش گیاهی مناطق غنی شود، چرای دام بدون دغدغه صورت گرفته و باعث فشار به اکوسیستم نمی‌شود. این طرح در یکی از روستاهای خراسان جنوبی شروع شد ولی در حال حاضر در ۲۰ استان ایران در بیش از ۳۰۰ روستا در حال اجراست. او با بیان اینکه در نتیجه اجرای طرح ترسیب کربن ۳ میلیون هکتار اراضی احیا شده است، گفت: در این مناطق فقط اراضی احیا نمی‌شود بلکه جوامع محلی نیز درگیر مسائل و تصمیم‌گیری‌ها می‌شوند که این کار از طریق گروه‌های توسعه روستایی صورت می‌گیرد.
تا به حال ۲۰۰۰ گروه توسعه روستایی ایجاد شده است که ۲۵ هزار عضو دارد و بخش عمده این گروه‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.لوئیس افزود: گروه‌های توسعه روستایی تنها کار احیا را دنبال نمی‌کنند بلکه ایجاد صندوق‌های خرد ملی و ارائه وام، ساخت مدرسه و مراکز بهداشتی نیز مدنظر این گروه‌ها است بنابراین طرح ترسیب کربن تنها به دنبال مقابله با بیابان‌زایی، کاهش فرسایش خاک و کاهش گازهای گلخانه‌ای نیست بلکه به طور همزمان توسعه اقتصاد و اشتغال نیز صورت می‌گیرد. او با بیان اینکه در مسیر معکوس کردن زلزله خاموش در بیابان‌زایی قرار داریم، گفت: در سال اول میزان سود جوامع محلی در یکی از روستاهای گلستان معادل ۶ میلیارد تومان شد. همچنین در قلعه گنج این طرح در حال اجرا است که به عنوان یک مدل اقتصاد مقاومتی تلقی می‌شود و با برنامه ششم توسعه تفاوت دارد.
در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی نیز مدل ترسیب کربن توسط ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه دنبال می‌شود.گفتنی است سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۴ یعنی دو سال بعد از نخستین اجلاس زمین در ریو دوژانیرو، ۱۷ ژوئن مصادف با ۲۷ خرداد ماه را به عنوان روز جهانی مبارزه با بیابان زایی اعلام کرد. هدف از نامگذاری این روز، ترویج آگاهی‌‌های عمومی در بین مردم و اجرای کنوانسیون مقابله با بیابان زایی و کاهش اثرات خشکسالی در کشورهایی که به طور جدی با خشکسالی و بیابان زایی مواجه هستند، اعلام شده است.
منبع: ایران کد خبر:۳۴۰۶۲ تاریخ انتشار:۲۸ خرداد ۱۳۹۶
