بحران آب و تولید ریزگرد در خوزستان ناشی از ۲عامل درون‌مرزی و برون‌مرزی است. مهندس منصور قطبی‌سرابی، کارشناس پیشکسوت مهندسی آب با بیان این مطلب گفت: یکی از عوامل اصلی بحران موجود در خوزستان در حوزه آب و خاک، ناشی از تخریب ساختمان خاک و پوشش گیاهی است که به‌دلیل ۶دهه مدیریت نادرست آب در این حوزه اتفاق افتاده و باعث زهدار شدن حدود ۲میلیون هکتار از منابع خاک ۲۶دشت رودخانه‌ای و دشت‌های آزاد این استان شده است. وی با اعلام اینکه در بیش از ۶۰سال گذشته ۲۱ سد بدون ملاحظات زیست‌محیطی روی ۵رود خانه مهم استان خوزستان احداث شده است، تصریح کرد: آنچه امروز ما در خوزســــــــتان شاهدیم ناشی از عدم‌تعادل‌بخشی منابع آب‌های زیرزمینی در دشت‌های رودخانه خوزستان است که به‌دلیل توسعه سد‌سازی و شبکه‌های آبیاری و زهکشی بدون ملاحظات زیست‌محیطی رخ داده است.
خشک شدن منابع آب هورالعظیم و هورهویزه و شکل‌گیری کانون‌های بزرگ ریزگرد ناشی از احداث سدها و انتقال آب‌های عظیم و بدون ملاحظات زیست‌محیطی در این استان است. قطبی سرابی افزود: تبخیر و اتلاف سالانه حدود ۱۲میلیارد مترمکعب آب از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در اراضی زهدار استان خوزستان نیز از پیامدهای تصمیمات غلط وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی و مهندسان مشاور مربوطه در این استان، محسوب می‌شود. وی با اشاره به اینکه میزان تولید ریزگردهای داخلی استان خوزستان نسبت به ریزگردهای عربی، حدود ۴۰ الی ۶۰درصد تخمین زده می‌شود، تصریح کرد: گرچه سهم ریزگردهای برون‌مرزی در کشور قابل توجه است اما این بهانه نباید موجب تبرئه و غفلت بیشتر مدیریت منابع آب کشور شود.
عوامل اصلی برون‌مرزی
قطبی سرابی درباره علل برون‌مرزی وضعیت بحرانی ریزگردها هم گفت: همانطوری که در کشور ما مدیریت منابع آب راه ناصواب را طی ۶۰ سال گذشته طی کرده است کشورهای ترکیه و عراق هم شیوه‌های غلط مدیریت منابع آبی را در پیش گرفته‌اند و با احداث سد به‌روی دجله و فرات و انتقال آب بدون ملاحظات زیست‌محیطی، باعث خشک شدن هورهای اطراف رودخانه‌های دجله و فرات شده‌اند. وی بخشی از ریزگردها را ریزگردهای ثابت و قابل جلوگیری (به‌طور نسبی) برخاسته از صحاری عربستان و کشورهای دیگر عنوان می‌کند که منشا آنها تپه‌های شنی و ماسه بادی است.
ضوابط، معیارهای فنی و شرح خدمات ناکارآمد سازمان برنامه و بودجه در ۶۰ سال گذشته، اجرای اشتباه و غیراصولی طرح‌های زهکشی زیرزمینی افقی در دشت‌های رودخانه‌ای استان خوزستان به‌جای روش زهکشی زیرزمینی عمودی تخلیه از چاه‌هاو غفلت سازمان‌ها و مؤسسات تحقیقات آب و آب و خاک کشور در زمینه اجرای روش زهکشی زیرزمینی کلاسیک در دشت‌های رودخانه‌ای در خوزستان، از دیگر مواردی است که به‌گفته این کارشناس به وضعیت بحرانی موجود در خوزستان دامن زده است.
منبع:پایگاه خبری تحلیلی آب ایران کد خبر: ۳۳۴۸۵تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۶
