جامعه > محیط زیست – «جنگ آینده، جنگ آب است»؛ در سال‌های بحرانی آب، این جمله را بارها شنیده‌ایم و جامعه‌شناسان و کارشناسان محیط زیست درباره آن سخن گفته‌اند و ما حتی در مقیاس محلی شاید کمتر آن را به چشم دیده باشیم.
دیروز در استان چهارمحال و بختیاری اتفاقی افتاد که درگیری بر سر آب را دوباره زنده کرد و بحران محیط زیستی برای چند ساعت به بحرانی اجتماعی بدل شد. یک کشته و ۳۰ زخمی و بازداشت ۱۵ نفر، حاصل درگیری چند ساعته بر سر پروژه انتقال آب سبزکوه به بروجن بود؛ طرحی که مدت‌هاست مناقشه بر سر آن ادامه دارد و با وجود توقف آن از سوی سازمان محیط زیست اما به شکل دیگری آغاز به‌کار کرد.
در بلداجی چه اتفاقی افتاد؟
عصر دیروز در شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی از درگیری بر سر آب دست‌به‌دست شد. در تصاویر گروهی از مردم دیده می‌شدند و ماشین‌های پلیس و موتورهای گارد ویژه و خبرها از به خشونت کشیدن درگیری حکایت می‌کرد. با آغاز درگیری‌ها در اولین خبرها، توییتر خبرگزاری فارس از آتش گرفتن ساختمان دادگاه بلداجی خبر داد و نوشت که چند مأمور پلیس زخمی شده‌اند. در شبکه‌های اجتماعی این خبر دست‌به‌دست می‌شد که دست‌کم ۵۰ نفر بازداشت و ده‌ها نفر زخمی شده‌اند و خبرهای تأیید نشده حاکی از آن است که یک پلیس هم کشته شده است. بر اساس این گزارش پروژه انتقال آب سد چغاخور به صنایع سفیددشت در زمان استاندار قبلی و بدون هماهنگی با مسئولان و مردم شهر بلداجی صورت گرفته و این مسئله نارضایتی کشاورزان را به همراه داشته است. از روزهای آغازین تصویب پروژه، اعتراض مردم محلی آغاز شده بود. پروژه درحالی اجرائی شد که علاوه بر امام‌جمعه بلداجی، کارشناسان هم بارها اعلام کرده بودند با وجود نارضایتی‌ها، احتمال افزایش اعتراض مردم بخش بلداجی و تلاش برای جلوگیری از اجرای طرح دور از انتظار نیست. بلداجی از توابع شهرستان بروجن است و در ۶۰ کیلومتری مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این منطقه مدت‌هاست با کم‌آبی و بی‌آبی روبه‌رو است و با این تفاسیر وقوع درگیری به خاطر انتقال آب عجیب نیست چرا که مردم بارها در این‌باره اعتراض کرده بودند که با انتقال آب چغاخور به اصفهان، تالاب چغاخور به‌زودی زود خشک خواهد شد.
یکی از حاضران در تجمع دیروز معترضان به انتقال آب چغاخور درباره جزئیات این درگیری به «وقایع اتفاقیه» می‌گوید: «کشاورزان اصلی‌ترین معترضان این تجمع بودند. تجمع از پنج صبح دیروز آغاز شده بود و چند ساعتی است که آرام گرفته. مردم صبح زود سرزمین‌ها رفتند تا جلوی لوله‌کشی را بگیرند اما کار به درگیری با پلیس کشید. جالب اینجاست که هم‌زمان با اعتراض مردم برای توقف انتقال آب، دستگاه‌ها برای گذاشتن لوله‌های انتقال درحال کار بود.»
او به گفته‌های خود این را اضافه می‌کند که طرحی که مردم با آن مخالفت می‌کنند همان طرح تونل سبزکوه است:«انتقال آب تونل سبزکوه آن‌قدر مخالف داشت که حتی خود سازمان هم جلویش را گرفت. قرار بود از طریق این تونل آب سد چغاخور به سپیددشت اصفهان برسد اما بعد از توقفش، لوله آوردند تا از تالاب آب ببرند. این آب برای کشاورزان منطقه است، حق آنان است. در این بی‌آبی آنها به این منبع نیاز دارند اما عجیب است که مسئولان شهری پشت مردم را خالی کردند.»
پیش‌تر امام‌جمعه شهر بلداجی در خطبه‌های نماز جمعه از طرح انتقال آب سد چغاخور به سفیددشت انتقاد کرده و نسبت به عملکرد استاندار و فرماندار شهرستان بروجن نیز انتقاداتی را مطرح کرده بود. حجت‌الاسلام رحمانی گفته بود: «مشکلات مردم به خاطر بی‌تدبیری‌هایی است که از سوی مسئولان استانی و شهرستانی صورت می‌گیرد. ما به این مسئولان می‌گوییم که طبق خواست مردم عمل کرده و به فرمایشات ولی‌فقیه توجه کنند که اگر کارهایتان با سخنان مقام معظم رهبری مطابقت نداشته باشد، مسئولان مصلحت اندیشی نیستید. ماجرا از این قرار است که گروهی از ساکنان بلداجی در چهارمحال و بختیاری در نزدیکی تالاب چغاخور تجمع کرده بودند تا جلوی عملیات لوله‌گذاری پروژه انتقال آب به کارخانه فولاد سفیددشت را بگیرند و نارضایتی خود را به مسئولان کشور اعلام کنند. نیروهای انتظامی و امنیتی برای جلوگیری از هرج و مرج و سوءاستفاده‌های احتمالی از تجمع مردم نگران در محل حاضر شدند اما ساعتی بعد درگیری به پا شد. در خبرها اعلام شد ورودی و خروجی شهر بلداجی برای جلوگیری از هرگونه هرج و مرج و سوءاستفاده بسته شده است و نمایندگان کرد هم برای رفع نگرانی مردم در بینشان حضور دارند. این ماجرا در طول سه سال اخیر به امضای طومار و ارسال نامه به مسئولان کشوری کشیده بود، با این حال مسئولان شهر بلداجی جلوی کلنگ‌زنی این طرح را نگرفتند و بدون در نظر گرفتن نظر مردم و کارشناسان، با تبعات آن روبه‌رو شدند. به نظر برخی کارشناسان در صورت اجرائی‌شدن طرح انتقال آب از این منطقه، احتمال افزایش نارضایتی مردم بخش بلداجی با مسئولان ذی‌ربط و جلوگیری از اجرای طرح متصور است. خشک شدن زمین‌های کشاورزی و برهم خوردن اکوسیستم منطقه از جمله دلایل معترضان اجرای این طرح است. انتقال آب سبزکوه به بروجن قرار است آب شرب مردم بروجن و بخشی از آب موردنیاز صنایع شرق استان چهارمحال و بختیاری را تأمین کند.
نماینده بروجن: درگیری پایان یافت
ساعتی پس از خبری شدن درگیری مردم محلی، نماینده مردم بروجن در مجلس شورای اسلامی خبر داد که درگیری در بلداجی پایان یافته و اکنون آرامش بر شهر حکمفرماست.
خدیجه ربیعی به خبرگزاری فارس گفت: درگیری‌های صورت گرفته امری موقتی بود و جوی آرام بر شهر بلداجی حاکم و شرایط شهر به شرایط عادی بازگشته است. اثری از درگیری و تشنج وجود ندارد و مردم در شهر به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند و مسئله خاصی وجود ندارد.
همچنین سیدسیف‌الله فیاضی، فرماندار شهرستان بروجن هم به ایرنا گفت: هم اکنون در منطقه بلداجی پیگیر موضوع و رفع نگرانی مردم برای استیفای حقوق مردم این خطه هستیم. در صورت نهایی شدن مذاکرات و پیگیری‌ها رسانه‌ها و مردم را در جریان امر قرار خواهیم داد.
تکرار تاریخ
اعتراض به انتقال آب اتفاقی است که پیش از این هم تکرار شده است. خصوصا برای شهری که زمانی از پرآب‌ترین مناطق کشور بود و حالا چنان با بحران آب مواجه است که بسیاری از روستاهای آن با تانکر آبرسانی می‌شود و مردم از هراس خشکیدن تالاب و از دست رفتن زمین‌های کشاورزی‌شان به هیچ طرح انتقال آبی رضایت نمی‌دهند. بعد از اینکه سرزمینی پر آب با وجود استفاده بی‌رویه آب و حفر بی‌رویه چاه‌ها با بحران آب روبه‌رو شد، انتقال آب زاگرس به شهرهای کم‌آبی چون اصفهان، یزد، کرمان و قم هم مخالفان خود را پیدا کرد و به بحران زیست‌محیطی تبدیل شده که با درگیری‌ها ممکن است به بحرانی اجتماعی تبدیل شود و نیازمند توجه مسئولان است. بحرانی که اکنون در حوزه آب پدیدار شده و ناشی از مدیریت غلط آب است؛ مدیریتی که با خطاهای فاحش، بحران آب را پدید آورد. این‌طور که پیداست با توجه به مخالفت با طرح‌های انتقال آب مثل تونل سبز کوه و آب زاب، ممکن است درگیری‌های پراکنده بیش از پیش در استان‌های کم‌آب گسترده شود که باید از هم اکنون برای آن تدبیری اندیشیده شود.
منبع:وقایع اتفاقیه کد خبر: -تاریخ انتشار:چهارشنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۵ – ۰۹:۲۲:۳۸
