سوهانی در نشست نقد و بررسی مستند «مادرکشی با هدف بررسی مدیریت منابع آبی» در دانشکده کشاورزی گفت: با مدیریت آب موجود، می‌توان از بحران خشکی عبور کرد، سیستم کنونی در طول هشتاد سال فربه شده و نتیجه آن خشک شدن ۱۶ دریاچه کشور شده است.
نشست نقد و بررسی مستند «مادر کشی با هدف بررسی تخصصی مدیریت منابع آبی» با حضور آقایان کمیل سوهانی، کارگردان مستند ، دکتر محمدرضا جهانسوز، عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران و مسئول سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی و دکتر شهرام خلیقی، عضو هیئت علمی گروه احیاء مناطق و متخصص هیدرولوژی دانشگاه تهران به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای جلسه کمیل سوهانی انگیزه اصلی مستند را شکستن گفتمان غالبی دانست که بیان می‌دارد دلیل اصلی بحران آب، خشکسالی و تغییرات اقلیمی و نادرست بودن الگوی مصرف مردم به ویژه کشاورزان است.
وی با اشاره به اینکه در این مستند به مسئله حکمرانی آب پرداخته شده است، تصریح کرد: با مدیریت صحیح مقدار آب موجود می‌توانیم از بحران عبور کنیم.
او همچنین درباره اظهارات غلطی که هدف مستند را متهم کردن سدسازی و سدسازان می‌داند، بیان داشت: هدف من هرگز این نبوده است، بلکه هدف این بوده که نگاه متفاوتی به مسئله آب شود و مظاهر خشکسالی را در محیط زیست، کشاورزی، صنعت و زندگی مردم نشان دهد و یک قدم عقب تر بگذارد و به علل و عوامل این بحران بپردازد.
کارگردان جوان ضمن اشاره به مستند دیگر خود به نام “جای خالی” که به معضلات اجتماعی و فرهنگی پرداخته است، علل و عوامل بحران آب و مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را مشابه می‌داند و با تاکید بر این حقیقت که پول نفت در کشور ما موجب فساد شده است، پسر بچه ده ساله ای را مثال زد که پدرش روزی پنج میلیون تومان به او می‌دهد که تا شب باید همه پول را خرج کند و این بچه [به دلیل عدم مدیریت صحیح] قطعا دچار فساد می‌شود و امروز پول نفت نیز در کشور ما همین گونه است، سازه‌های عظیم بتنی ساخته می‌شود که حتی توجیه اقتصادی ندارد.
کمیل سوهانی درباره کشور هلند که پرآب ترین کشور جهان است، به نقل از دکتر میان آبادی، یکی از کارشناسان منتقد به مدل مدیریت آب در مستند، گفت : هیچ پروژه آبی در هلند کلید نمی‌خورد، مگر اینکه کارشناسان اقتصاد، اجتماع، فلسفه، جامعه شناس، باستان شناس و یک مهندس درباره آن با هم تصمیم بگیرند. زمانی که جامعه ما به اینجا رسید و متوجه شد تصمیمات را باید همه جانبه گرفت و نگاه تک ساختی به مسائل نباید داشت، زمانی است که این بچه ده ساله به بلوغ رسیده و هر چه قدر پول داشته باشد، می‌داند، چگونه مصرف کند.
دکتر محمدرضا جهانسوز ضمن تشکر از کارگردان مستند آب بدلیل نگاه متفاوت به این مسئله، اشاره ای به یکی از کارشناسان در مستند کرد و بیان داشت: بزرگترین لطمات به منابع آبی کشور در زمان وزارت ایشان بوده است. وی برخی نقاط مستند را اغراق آمیز دانست و تصریح کرد: سد سازی به طور کلی بد نیست و مسئله اصلی مدیریت آب است.
این عضو هیئت علمی با اشاره به اینکه مدیریت منابع آبی برعهده وزارت نیرو است و هماهنگی و دیدگاه جامعی درمورد این مسأله بین دستگاه های مربوطه وجود ندارد، اظهارداشت: آمار بین وزارت نیرو و جهاد کشاورزی بسیار متفاوت است و از این جهت نیاز به شفاف سازی آمار توسط دولت وجود دارد.
سخنران بعدی، دکتر خلیقی ضمن قوی دانستن مستند، اثرات تغییر اقلیم را در خشک شدن دریاچه ای مانند ارومیه ناچیز دانست و تاکید کرد: سدسازی به طور کلی بد نیست و هیچ کشوری آن را رد نمی کند.
وی در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان در رابطه با راهکارهایی غیر از سدسازی برای بهبود وضعیت آب، به سفره های آب زیرزمینی و سیستم هایی من جمله قنات که یادگار گذشتگان است، اشاره کرد.
دکتر جهانسوز در ادامه، ضمن تاکید بر اهمیت تاثیر تغییرات اقلیمی بر تمام دنیا به مجموعه ای از کارها از جمله توجه به آبخیزداری به جهت تولید و جمع آوری آب، زراعت همراه با خاک ورزی حفاظتی، روی آوردن به آبیاری تحت فشار با توجه به مکان جغرافیایی و آب و هوای منطقه در تعیین شیوه آبیاری، مدیریت زمین در مراحل مختلف کاشت و داشت همراه تخصص و با درنظر گرفتن میزان آب مصرفی و راندمان تولید، پرداخت.
دکتر شهرام خلیقی در پاسخ به سوالی مبنی بر انتقال آب از دریای خزر به دشت کویر گفت: در انتقال آب باید توجه داشت که میزان آب برداشت شده از یک منطقه سهم چه موجوداتی است و علاوه بر این باید مسایل اجتماعی و اقتصادی نیز سنجیده شود.
در ادامه این نشست، کارگردان طی پاسخ به سوالی مبنی بر پخش مستند در دستگاه های اجرایی و میزان اثربخشی این مستند، به هدف خود که آگاهی مردم بوده است، اشاره کرد و اظهار داشت: برای مقابله با سیستمی که در طول هشتاد سال فربه شده و نتیجه کار آن خشک شدن شانزده دریاچه کشور و ازبین رفتن تالاب‌ها و منابع آب زیرزمینی و مهاجرت های گسترده است، باید آگاه سازی و گفت و گوی اجتماعی و در نهایت مطالبه حول محور آب شکل بگیرد، حال شاهد هستیم که در نتیجه این آگاهی، سیستمی که روزی همه تصمیمات را خودش به تنهایی گرفته و عملی می کرد، امروز برای پروژه انتقال آب خزر از متخصصان مختلف مشورت می گیرد و شخص وزیر متوجه شده است که این پروژه مشکل دارد.
کمیل سوهانی با تاکید بر ادامه این مطالبه گری ها تصریح کرد: باید یک گزارش ملی توسط افرادی که ذی نفع نیستند، تهیه شده و کارنامه ای از مدیریت ۷۰-۸۰ ساله منابع آبی ارائه شود تا تمام اشکالات آن مشخص شده و اصلاحات لازم صورت گیرد.
همچنین در باب تغییر در رویکردها گفت: امروز ما در تامین منابع آبی سازه محور هستیم که براساس مدیریت عرضه شکل گرفته است که برای تامین نیاز بیشتر باید سازه های بیشتری بسازیم، طوری که در حال حاظر پنج سد در اطراف تهران ساخته شده است. این رویکرد باید به رویکرد تقاضا تغییر کند، به این معنی که ما تقاضای مردم را مدیریت کنیم و نباید برای تقاضا دست به هر ساخت و سازی بزنیم. اما منافع شرکت های بزرگ (شرکت های سازنده سد) چنین تغییر رویکردی را نمی پذیرند.
او در رابطه با قنات، ابتدا اهمیت رویکرد به دانش بومی را مطرح کرد و سپس افزود: مردمان گذشته ما با توجه به شرایط خاص جغرافیایی و اقلیمی سرزمین مان[قنات را] ابداع کرده و متوجه شده بودند که در شرایط نور مستقیم خورشید و میزان بارش کم در کشور باید آب را به زیر زمین هدایت کرد.
وی در ادامه تصریح کرد: رویکرد مهندسان امروز کشور ما به توسعه، رویکرد ترجمه و تقلید است که با الگو برداری از کشورهایی با اقلیم های پر آب که بهترین شیوه مدیریت آب در آنجا سدسازی است، اقدام به سدسازی کردند، به طوری که رکورد دار سدسازی شدیم.
او ادامه داد: مهندسان ما باید اعتماد به نفس ابداع شیوه های مهندسی بر مبنای زیست بوم و شرایط کشور خود را داشته باشند.
دکتر خلیقی در مورد تغییر رویکردها به کشاورزی همراه با طبیعت اشاره کرد و گفت: باید بر مبنای داشته های سالانه خود و شرایط طبیعت، کشاورزی، چرای دام و برداشت از منابع را برنامه ریزی کنیم.
دکتر جهانسوز مسئول سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی در پاسخ سوالی مبنی بر برنامه این سازمان درجهت مدیریت منابع آبی، به طرح جامعی که مهندسان این سازمان در حال پرداخت به آن هستند، اشاره کرد.
کمیل سوهانی ضمن پاسخ به سوالی درمورد مواخذه مسئولین مرتبط با سدسازی های نابه جا گفت: در ایجاد و برون رفت از یک بحران، سه راس مثلث مردم، روشنفکران و مدیران تاثیرگذار هستند. چرا که نخبگان و روشنفکران هستند که باید با اعتماد به نفس و توجه به هویت خود درست هدایت کنند و مسئولان و مدیران جامعه از میان مردم انتخاب می‌شوند.
در ادامه جهانسوز در تایید صحبت یکی از دانشجویان مبنی بر عدم بررسی تخصصی دیدگاه های متفاوت در دانشگاه توسط اساتید و عدم واکنش آن ها به مسائل مدیریتی بیرون دانشگاه، اظهار داشت: باید تصمیم گیری های مشارکتی و همه جانبه و کنارهم کارکردن برای منافع کشور را تمرین کنیم.
در ادامه این جلسه دکتر اعتماد، عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه تهران از بین حضار به ایراد سخنانی در مورد پتانسیل های دانشگاه پرداخت و به اهمیت ندادن به دانشگاه و طرح ها توسط دولت ها اشاره کرد و همچنین به سیاست زدگی و شتاب زدگی ها در کارهای اجرایی کشور تاکید کرد.
دکتر اسدی عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه تهران از بین حضار بر پتانسیل های دانشگاه تاکید کرد و اظهار داشت: باید علاوه بر مطالبه گری های صحیح، مطالبه های اشتباه از طرف مردم و نمایندگان مجلس از بین برود و همچنین به مشاوره های غلطی که بعضا توسط دانشگاهیان صورت گرفته و موجب بی اعتمادی شده است، اشاره نمود.
در ادامه، کمیل سوهانی در تایید صحبت یک دانشجو مبنی بر اینکه دانشگاه از عرصه اجرایی کشور جدا شده است و دانشجویان را به درستی جهت دهی نمی کند، اظهار داشت: یکی دیگر از مسائل مهم که پول نفت برکشور وارد کرده این است که دانشگاه و پژوهش های ما مسئله محور نیستند و برمبنای نیازهای کشور کار نمی‌کنند.
منبع:فارس تاریخ انتشار:۹۵/۰۲/۰۶ ۱۷:۲۸
