ابتکار از تایید نشدن راهکارهای تیم مطالعات علاج‌یابی سد گتوند خبر داد گتوند روی دست ایران مانده است.
سد گتوند روی دست محیط‌زیست ایران ماندگار است. آب هر روز شورتر می‌شود ولی هنوز راهکاری قطعی برای حل مشکلی که حالا به معضلی بزرگ برای محیط‌زیست کشور تبدیل شده، وجود ندارد. در ماه‌های اخیر راهکارهای بسیاری برای خلاصی از آب شوری که پشت سد گتوند جمع شده، پیشنهاد شده است.
راهکارهایی که هر یک معضلات بزرگتری را به همراه خواهند داشت. می‌گفتند یکی از راهکارها، تخلیه آب سد داخل خلیج‌فارس بوده است. راهکاری که در نظر کارشناسان محیط‌زیست، به معنای از بین رفتن حیات در این خلیج و آثار بد زیست‌محیطی در این منطقه است. راهکار دیگر، دور زدن سد بود. راهکاری که گفته می‌شود به زمانی هشت ساله نیازمند است. این راهکارها خیلی زود، بانه روبه‌رو شدند و پس از آنها راهکارهای دیگری ارایه شد.
به گفته محمدعلی بنی‌هاشمی، رئیس موسسه آب دانشگاه تهران «پس از غربالگری و ارزیابی راهکارها، دو راهکار با بالاترین اولویت پیشنهاد شده است که راهکار اول تخلیه شوری به حوضچه‌های تبخیر نمک توسط خط لوله به محدوده‌ای در فاصله ۳۵ کیلومتری از بدنه سد و راهکار دوم مدیریت مخزن است که اصول و رویکردهای اعمال آن با مشارکت همه ذی‌نفعان تدوین خواهد شد و صد البته که راهکار دوم با‌آنچه که تا کنون توسط وزارت نیرو انجام می‌شده است هم از نظر ابزار مورد استفاده و هم رویکردها و اولویت‌ها تفاوت‌های فاحشی خواهد داشت.»
اما حالا آنطور که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید «مطالعات سد گتوند نتوانسته راهکار قطعی ارایه دهد» و این یعنی تبعاتی که سد گتوند با خود به همراه آورده روی دست محیط‌زیست ایران ماندنی خواهد بود.
معصومه ابتکار در حاشیه سفر به خوزستان، با‌بیان این‌که مطالعات سد گتوند نتواسته راهکار قطعی ارایه دهد، گفته است که «به طور قطعی نتوانستیم هیچ‌کدام از راهکارهای تیم مطالعات علاج‌یابی سد گتوند را به‌طور کامل تأیید کنیم. اما تلفیقی از آنها و تصمیمی که اعلام می‌شود، مورد تأیید ما خواهد بود.»
او با اشاره به مشکل سد گتوند و شوری آب مخزن سد، هم یادآوری کرده است که «یک بازنگری کلان در مدیریت سد گتوند انجام شده و براساس تصمیمات کارگروه علاج‌یابی سد، این بازنگری اجرا خواهد شد. دراین‌باره به الزامات زیست‌محیطی در کارگروه علاج‌یابی سدگتوند توجه شده است، اما با توجه به این‌که اطمینان کاملی در مطالعات به دست نیامد، نتایج مطالعات نتواست راهکار قطعی ارایه دهد.»
گتوند به یک معمای پیچیده در خوزستان تبدیل شده است. خبرها از تأثیر شوری آبش بر روی کارون حکایت می‌کنند و می‌گویند که کارون در حال شور شدن است و در این میان، گزارش‌های بسیاری از تأثیر شوری آب گتوند حتی بر زمین‌های خوزستان حکایت دارند. حکایت‌هایی تلخ از ساخت سدی که بدون توجه به ارزیابی‌های زیست‌محیطی ساخته شد و پس از صرف هزینه‌های بسیار برای ساخت آن، توجهی به تبعات آبگیری و بهره‌برداری از آن نشد.
انتقادها با کشیدن پتوی رسی روی گنبد نمکی که در نزدیکی مخزن سد قرار داشت، پاسخ داده شد؛ اما این پتوی رسی هیچ فایده‌ای نداشت و سد به معضلی بزرگ برای خوزستان تبدیل شده است؛ معضلی بزرگ که حتی عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط‌زیست و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با توجه به اتفاقی که در ساخت و آبگیری سد گتوند افتاد، معتقد است که مجریان این پروژه به خاطر اجرای آن باید محاکمه شوند «پیش از انقلاب، آمریکایی‌ها سد گتوند را از نظر زیست‌محیطی بررسی و محل احداث سد را ١۵ کیلومتر بالاتر تعیین کردند. بعد از انقلاب در‌بررسی‌های صورت گرفته، مسئولانی که طرح را بررسی کردند، گفتند که آمریکایی‌ها می‌خواستند مخزن سد کوچک باشد به همین دلیل جای آن را نادرست تعیین کردند. به همین دلیل مکان سد را جابه‌جا کردند. قرار شد سد در جای جدید ساخته شود. جای جدید سد انتقادهای بسیاری را با خود همراه کرد؛ زیرا در نزدیکی آن گنبدی نمکی قرار داشت. شرکت زیر‌مجموعه وزارت نیرو در دولت احمدی‌نژاد اعلام کرد که روی تپه نمکی نزدیک سد پتوی رسی کشیده می‌شود، تا مشکل حل شود.»
او در جمع دانشجویان دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و فعالان محیط زیست در ادامه با اشاره به این‌که پتوی رسی فایده‌ای نداشت و حالا آب پشت سد به‌حدی شور شده که نمی‌توان برای آن کاری کرد، گفت: «شوری آب زیر سد، ۵,۵ برابر شوری آب خلیج‌فارس است؛ اگر قرار باشد سد دور زده شود، ٨ سال طول می‌کشید و در این مدت محیط‌زیست خوزستان خسارت بسیاری خواهد دید و اراضی آن از بین می‌رود. به همین دلیل، به نظر من مجریان این پروژه به خاطر اجرای آن باید محاکمه شوند.»
راهکارهای پیشنهادی و توقع محاکمه مجریان طرح هیچ کمکی به‌محیط‌زیست خوزستان که حالا زیر سایه شوری آب گتوند رفته است، نمی‌کند. نمک خوزستانی‌ها را تهدید می‌کند و زندگی در این منطقه را نشانه گرفته است؛ سازمان حفاظت محیط‌زیست درحالی هیچ‌کدام از راهکارهای تیم مطالعات علاج‌یابی سد گتوند را به‌طور قطعی تأیید نکرده است که شوری آب گتوند هر روز بیشتر می‌شود و معضل آن عمیق‌تر.
منبع:الف کد خبر:۳۲۳۲۵۶ تاریخ انتشار : شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ ساعت ۱۷:۱۶
