سیاست آب مجازی در کشور ما طوری است که در تولید محصولات صنعتی یا کشاورزی ارزش میزان آب مصرف شده برای به ثمر رسیدن آن‌ها برآورده نمی‌شود و در حالیکه از عمر توجه به آب مجازی در سیاست گذاری های کشورهای توسعه یافته حدود ۳ دهه می‌گذرد ولی این روزها به تازگی خبر از توجه به آب مجازی در برنامه توسعه ششم کشور ما به گوش می‌رسد.
* ایران در رتبه چهارم جهان
برای تولید هر کیلو هندوانه که به عنوان یکی از محصولات پر آب کشاورزی محسوب میشود به طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب استفاده شده و با تولید در هر چهار فصل؛ به عراق، امارات متحده عربی و کویت صادر میشود ولی با اینکه ایران در بحران کم‌آبی به سر می‌برد ارزش واقعی آب مصرف شده در کشت این محصول پر آب در نظر گرفته نمی‌شود.
علیرضا رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این‌باره معتقد است: طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، ایران با تولید سالانه بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن هندوانه در رتبه چهارم جهان قرار داشته و با صادرات ۱۰۰ هزار تن هندوانه سالانه بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب آب به خارج از کشور بدون در نظر گرفتن قیمت و ارزش آب صادر میشود.
* کشت هندوانه در استان خشک
با اینکه هندوانه محصولی پر آب‌بر است، اما خبر کشت این محصول در مناطق خشک کشورمان به گوش رسیده است.
رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این خصوص می‌گوید: با اینکه میانگین بارش در استان یزد پایین‌تر از متوسط کشوری و حدود ۱۰۰ میلی‌متر در سال است، هم اکنون در مناطقی مثل یزد که منطقه‌ای خشک محسوب میشود کاشت هندوانه اتفاق می‌افتد.
* آب صنعتی که معادل سد است
متاسفانه برخی از تولیدات صنعتی نظیر فولاد در مناطقی راه‌اندازی شده‌اند که آن محدوده آب کافی و متناسب با فعالیت این صنایع در اختیار ندارد و این صنایع با شروع تولیدات خود منطقه‌ای را بیشتر از قبل با بحران بی‌آبی یا کم‌آبی مواجه کرده‌اند.
رجائی مدیر عامل مرکز خواهرشهرهای ایران در این‌باره اظهار داشت: مصرف سالانه آب برای فولاد مبارکه اصفهان بالغ بر ۶۰ میلیون متر مکعب و معادل یک سد است و بر اساس اصول آمایشی، تولیدات صنعتی نظیر فولاد باید به مناطقی منتقل شود که منابع آب کافی در اختیار دارند.
* کشاورزی در صدر مصرف آب
از مجموع آب‌های کره زمین تنها یک دهم درصد آن، آب شیرین و در دسترس انسان‌هاست و از این رو استفاده بی‌رویه انسان ها و در صدر قرارگیری آب در تولیدات کشاورزی همین میزان اندک آب قابل استفاده را با بحران و کاهش چشمگیری مواجه کرده است.
رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این خصوص معتقد است: از کل آب‌هایی که سالانه در کشور مصرف میشود ۴۰ درصد برای کشاورزی، ۲۰ درصد برای صنعت و فقط ۱۰ درصد برای مصارف خانگی به کار می‌رود و صرفه جویی در بخشی که بیشترین سهم مصرف آب را دارد راه‌حل مناسبی برای حل مشکل کم‌آبی محسوب میشود.
* آب مجازی در برنامه توسعه ششم
در برنامه توسعه ششم توجه به آب مجازی در بخش کشاورزی و صنعت مطرح شده که امید است در تصویب و تدوین نهایی آن این موضوع با تمامی جوانب تاثیرگذارش در روزگاری که ایران با بحران کم‌آبی و بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند گنجانده شده و با اجرایی شدنش مثمر ثمر واقع شود.
گفتنی است؛ آب مجازی به میزان آب مصرف شده برای تولید محصولات کشاورزی و صنعت گفته میشود که این موضوع برای نخستین بار از جانب پژوهشگر بریتانیایی پرفسور جان انتونی آلن در دهه ۱۹۹۰ میلادی مطرح شده که از آن زمان تاکنون پژوهش‌های او مورد توجه فراوان بخش‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان کد خبر:۵۴۴۷۳۵۶ تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۴ – ۰۸:۴۸
