کمبود بارندگی، کاهش ذخایر آب، اهمیت تولیدات کشاورزی، زندگی و تغذیه مردم، خشک و نیمه خشک بودن اقلیم حاکم بر کشور همه با هم شرایطی را فراهم کرده‌اند که اکنون مایه حیات در شرایط بحرانی قرار گیرد و با اینکه این روزها شاهد بارش باران در اکثر نقاط کشور بودیم ولی باز هم نوای بحران آب در ایران پا برجاست.
* کمبود ۸۵ درصدی ذخایر آب زیرزمینی با بارش حل نمی‌شود
با اینکه این روزها بارش‌های خوبی را تجربه کردیم ولی باید بدانیم که آبهای زیرزمینی با این بارش‌ها پر نشده و ما از وضعیت بحران باز نخواهیم گشت.
نوبخت عضو کارگروه بحران در کلان شهر تهران در زمینه اقتصاد و آب در این خصوص معتقد است: از آنجایی که سفره‌های آب زیرزمینی همانند نفت، طی سالیان دراز شکل می‌گیرد نمی‌توان ادعا کرد که این بارش‌ها می‌توانند ذخایر آبهای زیرزمینی کشور را پر کنند و از سوی دیگر بنا به شرایط کنونی فرسایش خاک، نبود پوشش گیاهی، خشکسالی، بهره‌برداری بیش از حد از خاک‌ها و زمین و تخریب خاک به دست عوامل انسانی تحقق امری چون پرکردن سفره‌های آب زیرزمینی امکان‌پذیر نخواهد بود.
به گفته روستائی کارشناس سازمان محیط زیست در مناطقی که فرونشست زمین رخداده، منافذی که در خاک موجود و آب را در برگرفته بود به وسیله خاک پرشده و آن زمین قابلیت ذخیره آب را هرگز نخواهد داشت.
* ماندن در بحران آب با نبود مدیریت منابع آبی
حالا که با بارش‌های شدید، امید به احیای سفره‌های آب زیرزمینی خاموش شده آیا آب های سطحی می‌توانند راه‌حلی در بحران آب ایران باز کنند؟
عضو کارکرده بحران کلان شهر تهران در زمینه آب در این باره معتقد است: آبهای سطحی به دلیل تبخیر و تعرق تنها با رویکرد صحیح در برداشت آب، هدایت روان آب‌ها و مدیریت این منابع می‌تواند بخشی از بحران آب حاکم در کشورمان را حل کند ولی متاسفانه با وجود مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی کنونی کشور، علی‌رغم وجود بارش‌ها از وضعیت موجود بحران آب رد نخواهیم شد.
* ایران در جهان از آخر دوم شد
رتبه تکان‌دهنده مدیریت منابع آب ایران در جهان رتبه‌ای وحشتناک است و بی‌توجهی مسئولان را در حفاظت و صیانت از آب به خوبی نشان می‌دهد.
محمدتقی توکلی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: رتبه ایران در مدیریت منابع آبی از بین ۱۳۳ کشور جهان، ۱۳۲ اعلام شده است .
* ذخایر آبی کشور روبه راس بحران است
هدف از سدسازی در کشور ایران ذخیره‌سازی بوده ولی اکنون خبری از احقاق این هدف نیست؟
توکلی با بیان اینکه هدف از سدسازی در کشور ذخیره سازی حدود ۶۵ میلیارد مترمکعب آب بوده است، گفت: هیچ‌گاه ذخایر آبی کشور در پشت سدها به بیشتر از ۳۳ میلیارد مترمکعب نرسیده و این موضوع بیانگر آن است که کشورمان به لحاظ ذخایر آبی در حال حرکت به سمت راس بحران است.
نوبخت عضو کارگروه بحران کلان شهر تهران افزود: مدیریت روی آبهای سطحی به واسطه برخی سیاست‌ها چون نگه‌داری آب‌ها در پشت سدها و تبخیر زیاد و از بین رفتن حجم زیاد آب اعمال نمی‌شود.
مصرف بی حد منابع آب و نشست زمین استفاده بیش از اندازه منابع آب تجدید شونده باعث بروز لطمات فراوانی در اکوسیستم کشور شده و اکثر تالاب‌های کشور خشک شده و یا به سمت خشک شدن و تبدیل به نمک‌زار شدن پیش می‌روند.
این عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی در شورای عالی آب در این‌باره می‌گوید: آبهای زیرزمینی در تمام نقاط کشور دچار مشکل شدند و در تهران نیز باعث نشست زمین شده است.
* ناکامی وزارت نیرو در احیا آبهای زیرزمینی
عدم کنترل، رشد تقاضا و پایین بودن راندمان آب، عدم بهره‌بری آب و استفاده از روش‌های سنتی مصرف آب باعث بروز این مشکلات در عرصه آب کشورمان شده است ولی آیا با مدیریت و احیای منابع آب امکان بازگشت به حالت طبیعی وجود دارد؟
توکلی ادامه داد: در قوانین و برنامه چهارم و پنجم توسعه حکم شده که وزارت نیرو باید میزان آب از دست رفته در آبهای زیرزمینی را تا حداکثر ۲۵ درصد احیا کرده و برگرداند ولی علی‌رغم اینکه روزبه‌روز تقاضا بیشتر و محدودیت منابع آب افزایش می‌یابد، هنوز این اتفاق نیافته است.
* ملاحظه کاری‌های اشتغال مانع اجرای قانون شد
ملاحظه کاری‌هایی که در امر اشتغال حاکم شده مانع از بسته شدن در چاه‌های غیرمجاز و اجرای قوانین مجلس شده در این‌باره و می‌توان گفت، آب هم‌چنان فدای اشتغال شده است.
وی معتقد است: با وجود قوانین مجلس در خصوص پلمپ چاه‌های غیرمجاز، دلایل مختلف اقتصادی، اشتغال‌زا بودن چاه‌ها و تولید محصولات کشاورزی در جهت استقلال باعث شده از بستن چاه‌ها بازمانده و در مقابل، آب را از دست دهیم.
* هزار روستای کشور با مشکل آب مواجه‌اند
آبرسانی به هزار روستای کشور از طریق تانکر انجام می‌شود که ۱۱ درصد این روستاها در استان لرستان واقع شده‌اند.
* قانون آب به مجلس ارائه می‌شود
کارگروه ها در خصوص مباحث مختلف آب از قبیل اقتصاد آب، نحوه استفاده از آب، حفاظت از آب، توسعه آب، دیپلماسی آب، نحوه ساختار و اینکه چه مقدار آب به کشاورزی، شرب و صنعت اختصاص یابد در قانون آب پیش‌بینی شده و به زودی به مجلس ارائه می‌شود.
* سدسازی بهم ریخته و ایجاد بحران منابع آب
طبق قانون وزارت نیرو حفاظت و صیانت از آب را برعهده دارد ولی مسئولان این وزارتخانه علاقه مند به انجام کارهای سخت افزاری چون سدسازی هستند، سدهایی که در اکثر نقاط کشور شاهد پا برجایی آن‌ها هستیم.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در این خصوص می‌گوید: وزارت نیرو علاقه مند به انجام کارهای سخت افزاری مثل سدسازی است و حاضر نیست از لاک تامین آب بیرون بیاید چراکه حفاظت و صیانت از آب مشارکت مردم را می‌طلبد و کار سختی است و رشد قارچ‌گونه این سدسازی‌ها در نقاط مختلف کشور دچار بهم‌ریختگی و ایجاد بحران در منابع آب شده است.
*نظارت ضعیف مجلس در مدیریت تامین آب
با اینکه مدیریت مصرف و تقاضا از زمان مدیریت تامین آب در کشور حاکم است ولی مجلس نظارت کمی بر این مسئله دارد؛ که آب را برای مصرف باید در اختیار کسی گذاشت که ارزش اقتصادی تولید می‌کند.
* عدم افزایش قیمت آب به ضرر مملکت است
با افزایش جمعیت کشور، لزوم تامین شرایط امنیت غذایی احساس می‌شود که برای تحقق این امر باید راندمان آب افزایش یابد.
توکلی افزود: هم اکنون آب یکی از کالاهای بی‌ارزش کشور ما محسوب می‌شود و برخی به دلیل اعتقادات مذهبی هرگاه مباحث مربوط به افزایش قیمت آب مطرح می‌شود، با آن مخالفت می‌کنند که کاملا به ضرر مملکت است.
* بحران آب دغدغه مردم و مسئولان شود
ارزش و اهمیت آب برهیچ‌کس پوشیده نیست، بنابراین شرایط بحران باید برای مردم و مسئولان به یک دغدغه تبدیل شود ولی متاسفانه این دو بخش آن چنان که باید، به این مهم توجه نمی‌کنند وغفلت از بحران جدی آب در آینده‌ای نه چندان دور مردم را با جنگ آب روبه‌رو خواهد کرد.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان کد خبر:۵۳۹۲۳۸۶ تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۳۹۴ – ۱۰:۴۶
