ایمنی آب موضوعی جهانی است که از سال ۹۰ به صورت برنامه‌ای مورد هدف وزارت بهداشت ایران قرارگرفته است. برای تحقق این برنامه هرچند صباحی یکبار وضعیت ایمنی آب یکی از استان‌ها به هم‌اندیشی متولیان امور آب و بهداشت مناطق گذاشته می‌شود. این بار قرعه به نام استان همدان افتاده است. همدانی که در چراغ قرمز منابع آبی‌اش چند سالی است روشن است و از این رو مسئولان این حوزه در سال‌های اخیر بیشتر از آن که در اندیشه ایمن‌سازی شبکه انشعاب آب باشند اضطراب خشکسالی و پایین آمدن سطح ذخایر سدها را داشته‌اند. به عنوان نمونه در طول مدیریت ۴ سال اخیر آب‌وفاضلاب استان، فقط ۴۵ کیلومتر از شبکه فرسوده آبرسانی مرمت و بازسازی شده است. این در حالی است که برابر آنچه این مدیریت اعلام کرده ۷۰۰ کیلومتر از ۲ هزار و ۵۱۵ کیلومتر شبکه آبرسانی استان فرسوده شده‌اند و نیاز به بازسازی دارند که البته ۱۱۵ میلیاردی آب می‌خورد.
وجود این اندازه از فرسودگی در شبکه آبرسانی در شرایطی است که امروز مدیران آب استان در تلاش برای حفظ منابع موجودند و این هدف‌گذاری با هدر رفت ۵/۱۴ درصدی آب همخوانی ندارد. اما شبکه‌های فرسوده از لحظ ایمنی آب شرب هم دغدغه شده‌اند. به طوری که در کارگاه ایمنی برای آب استان نیز به آن اشاره شد. سخنی که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان بر آن تأکید کرد این بود: سیستم‌های لوله کشی همدان فرسوده است و باید برای رفع آن فکری بشود».
حسن عرفانی در کارگاه آموزشی ایمنی برای آب از خطری مهمتر برای آب شرب سخن گفت و آن تهدید سموم کشاورزی دشت بهار برای آب شرب همدان بود.
وی استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی در دشت همدان- بهار، ورود فاضلاب، نفوذ فاضلاب‌های صنعتی کارگاه‌ها و صنایع فاقد سیسم تصفیه به منابع آب زیرزمینی شهرستان و کمبود شدید منابع آب و افت فشار در شبکه را از عوامل تهدیدکننده سلامت آب شرب در همدان برشمرد.
عرفانی ورود فاضلاب و پساب باغات، ویلاها و اماکن عمومی مستقر در مسیر عباس‌آباد و گنجنامه به رودخانه عباس‌آباد را از دیگر آسیب‌های وارد شده به سلامت آب شرب اعلام کرد و گفت: نهادهای حکومتی و دولتی باید در حفظ سلامت آب باید برای بخش خصوصی الگو باشند.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان اظهار کرد: جمع‌آوری و انتقال فاضلاب در مسیر گنجنامه و روستاهای بالادست سد اکباتان در برنامه استان قرار گرفته بود که امیدواریم از نظر اجرایی نیز در اولویت باشد.
ورود فاضلاب خانگی و پساب سطحی روستاهای مسیر رودخانه یلفان به سد اکباتان به گفته عرفانی از دیگر مشکلات و عوامل تهدیدکننده سلامت آب شرب بوده و فاضلاب روستاهای بالادست سد اکباتان وارد سد می‌شود که باید از این امر جلوگیری شود.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی در مورد شائبه‌های آلوده بودن آب شرب برخی مناطق استان به نیترات هم گفت: ۳/۹۷ درصد از نمونه‌های آب آشامیدنی در مناطق شهری و ۷/۹۲ درصد از نمونه‌ها در مناطق روستایی از نظر آزمایش‌های شیمیایی مطلوب شناخته شده است.
عرفانی البته این را هم درباره وضعیت نیترات موجود در آب روستاها گفته که «متأسفانه در زمینه نیترات موجود در آب روستاها به غیر از روستاهای اسدآباد و فامنین در سایر نقاط روستایی با چالش مواجه بودیم».
کمبود فلوراید در آب استان هم مورد تأیید این مقام بهداشتی قرار گرفته است.
وی گفته: «به غیر از روستایی در شهرستان رزن مابقی نقاط روستایی همدان در زمینه دارا بودن فلوراید با مشکل مواجه هستند و کمبود دارند که این امر در روستاها زیاد است».
بنا بر گزارش تسنیم از این کارگاه آموزشی، عرفانی هشداری هم درباره رواج استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب در همدان داشته و آن این بود: «اگر فیلترهای تصفیه خانگی به موقع تعویض نشوند به مراتب آسیب‌های سنگینی از نظر سلامتی برای مردم دارند ولی متأسفانه این اطلاعات به مردم داده نمی‌شود، از سوی دیگر مردم باید بدانند املاحی که در آب وجود دارد مورد نیاز بدن است و نباید همه آنها تصفیه شوند».
آب شرب همدان حریم بهداشتی ندارد
مدیر آب منطقه‌ای استان هم در این کارگاه وضعیت منابع آبی استان را بحرانی دانست و گفت: استان همدان به ظاهر فضای سبز منظم و ظاهر خوبی دارد ولی واقعیت این است که در آب شرب دچار مشکلات بسیاری است.
مرتضی عزالدین با اشاره به اینکه برداشت بی‌رویه در حوزه کشاورزی و آلایندگی مشکلاتی را برای منابع آبی استان همدان ایجاد کرده است، گفت: کارگاه آموزشی ایمنی آب باید اولویت کاری خود را تعریف حریم برای منابع آبی بداند.
عزالدین با بیان اینکه این روزها منابع آب شرب همدان با کودهای مرغی و سموم کشاورزی آلوده می‌شود از این واقعیت خبر داد که «هیچ‌کدام از منابع آبی همدان دارای حریم بهداشتی و سلامتی نیستند».
وی با اعلام اینکه جمعیت کشور در ۲۰ سال آینده به ۱۵۰ میلیون نفر می‌رسد، تصریح کرد: باید برای این جمعیت آب شرب مورد نیاز را تأمین کرده که نیازمند منابع آبی متعددی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان از ارزان قیمت بودن آب در ایران هم انتقاد کرده و گفت: در ظاهر آب را کالایی امنیتی، اقتصادی و اجتماعی می‌دانند ولی در راستای ارزش‌گذاری قدمی برای آب برداشته نشده و در حد شعار روی کاغذ باقی مانده است، این روزها برای مکالمه‌های تلفنی تعرفه‌های بالایی گذاشته شده ولی آب متأسفانه رایگان فروخته می‌شود.
در ادامه این کارگاه آموزشی معاون عمرانی استاندار هم از شور شدن آب دشت بهار بر اثر برداشت‌های مکرر خبر داد و گفت: برداشت آب از دشت بهار هزار و ۱۰۰ لیتر در ثانیه کاهش یافته است.
محمودرضا عراقی با اشاره به اینکه بر اساس میانگین جهانی باید ۴۰ درصد از منابع تجدیدپذیر آب را استفاده کرده و مابقی به‌عنوان منابع استراتژیک ذخیره شود، گفت: در حال حاضر ۷۰ درصد منابع تجدیدپذیر آبی در کشور استفاده شده و این نشان می‌دهد وارد تنش آبی شده‌ایم.
وی با بیان اینکه فرآیند کیفیت و کنترل آب از ابتدای حوضه آبریز آغاز می‌شود، تصریح کرد: باید فرآیند تصفیه آب در تأسیسات را کنترل کنیم چراکه چرخه‌ای نیست که تنها به تصفیه‌خانه‌ها محدود باشد، این امر می‌تواند در بازدارندگی آلودگی آب در مقاطع مختلف منجر شود.
عراقی تأمین آب سالم، دفع بهداشتی و مدیریت بهینه آب را سه محور سلامت جهانی آب اعلام کرد و گفت: کیفیت آب منعکس‌کننده تعیین سطح آگاهی، تمدن و شعور اجتماعی است.
وی با اشاره به اینکه افت منابع آب زیرزمینی، آسیب‌های جدی برای سلامت آب شرب به‌همراه دارد، گفت: در حال حاضر در دشت بهار با شوری آب مواجه هستیم و متأسفانه در برخی مناطق با گازدار شدن منابع آب مواجه شده‌ایم که در کیفیت آب تأثیر منفی داشته است.
منبع:همدان پیام کد خبر:۶۴۶۸۵ تاریخ انتشار:۱۳۹۴-۰۸-۰۵ – ۰۵:۴۵
