دریاچه ارومیه دریاچه شور ایران و دومین دریاچه آب شور جهان که از سال ۷۶ روی غلطک خشک‌سالی افتاده نگرانی تمام مردم بالاخص مردم ارومیه و مسئولان ارشد کشوری را برانگیخته است.
این روزها خبر انتقال آب از ارس، خزر به دریاچه ارومیه نقل محافل خبری رسانه‌ها شده است. برخی سخت و قاطع طرح‌های انتقال آب را درست می‌دانند و می‌گویند تا ۲۰۱۰ احیا انجام می‌شود و برخی نادرست دانسته و انتقاد می‌کنند.
*طرح‌های ضربتی با اثرات کوتاه مدت
طرح انتقال آب رودخانه زاب که از دامنه‌های زاگرس در کشور سرچشمه می‌گیرد و در عراق به دجله می‌ریزد اکنون به عنوان بهترین گزینه احیا دریاچه ارومیه روی میز کار ستاد احیای این دریاچه قرار گرفته است ولی آیا این طرح می‌تواند بزرگ‌ترین دریاچه شور ایران را از مرگ حتمی نجات دهد؟
محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره معتقد است: این گزینه‌ها همانند دیگر طرح‌های انتقال آب انجام شده در کشورمان طرح نامناسبی است چرا که به قیمت ناآبادی یک منطقه دیگر تمام می‌شود و در نهایت باعث بروز نتایجی چون بیابانی شدن و خیزش ریز گردها در آن نواحی شده و گریبان مردم کشورمان را خواهد گرفت.
*طرح انتقال آب مُسکن موقتی است
دریاچه ارومیه که ۷۲سد بر روی ۱۱ رودخانه که اطراف آن ساخته شده و ۳۰هزار حلقه چاه غیرمجاز در اطراف آن ریشه انداخته و با اینکه حداکثر وسعت در نظر گرفته شده برای اراضی کشاورزی حومه آن ۳۲۰هزار هکتار است و هم‌اکنون ۶۸۰هزار هکتار اراضی کشاورزی فعالیت دارند با این اوصاف آیا طرح‌های انتقال آب دردی از این دریاچه دوا می‌کنند؟
محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در این خصوص می‌گوید: طرح‌های انتقال آب برای احیای دریاچه ارومیه تنها یک مُسکن موقتی است و نمی‌تواند مشکل دریاچه را حل کند چرا که حجم آب دریاچه ۳۳میلیارد متر مکعب بوده که هم‌اکنون یک میلیارد متر مکعب باقی مانده و با اجرای این طرح ۶۶سال طول می‌کشد تا با سالانه ورود ۵۰۰میلیون متر مکعب آب بدون وجود هیچ تبخیر و استفاده از آب در مسیر دریاچه ارومیه احیاء شود.
*طرح‌های انتقال آبی که مشکل آفرید
اگر طرح‌های انتقال آب موثر بودند باید احداث ۳تونل انتقال آب از کوهرنگ مشکل زاینده رود را حل می‌کرد اما نه‌تنها مشکل در این عرصه حل نشد بلکه تالاب گاوخونی خشکید و دشت سگزی که دارای خاک حاصلخیزی بود به بیابانی در حال پیشروی تبدیل شد.
محمد درویش در این باره معتقد است: چنین طرح‌هایی موقتی بوده و بدون در نظر گرفتن اثرات بلندمدت مدام در کشورها تکرار می‌شوند.
*کشاورزی ناپایدار مقصر اصلی
بایستی برای تأمین معیشت مردم این حوضه گزینه‌های دیگری از جمله بوم گردی مسئولانه، استفاده از صنایع‌های تک، استفاده از انرژی‌های نو، استفاده از مرزهای مشترک و مزایای ترانزیت و غیره در نظر گرفته شود.
محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست در این خصوص می‌گوید: تا زمانی که کشاورزی ناپایدار تنها راه معیشت مردم دریاچه ارومیه است وضعیت دریاچه ارومیه بهبود نخواهد یافت.
*چاره احیاء دریاچه چیست؟
متأسفانه مسئولان به جای اقدامات اساسی که در درازمدت اثرات آن مشخص می‌شود و حتی ممکن است نتایج بخش در دولت‌های آینده دیده شود، همواره به دنبال طرح‌های ضربتی با اثرات کوتاه مدت هستند اما این دریاچه دیگر ظرفیت چنین طرح‌هایی را ندارد.
محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست در این باره معتقد است: طرح‌های انتقال آب تنها راهکار‌های اجرایی کوتاه مدت هستند که موقتاً مشکل یک منطقه را حل می‌کنند اما در بلندمدت اثرات بسیار مخربی بر مناطق مقصد و مبدأ خواهند گذشت و تنها راه چاره تغییر وضعیت معیشتی کشاورزان و مردم و بازگشت حق آب دریاچه ارومیه است چرا که حق آب این دریاچه۳٫۶ میلیارد متر مکعب است که ۳٫۱۰ میلیارد مکعب تحت استفاده کشاورزان است.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان کد خبر:۵۳۵۶۸۴۴ تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۳۹۴ – ۰۸:۵۶
