مدیرکل دفتر مدیریت بهم پیوسته حوضه‌های آبریز دریای خزر و دریاچه ارومیه گفت: اراده جدی برای مقابله با برداشت‌های غیرمجاز آب در حوضه دریاچه ارومیه وجود ندارد و این موضوع به یک بسیج همگانی و مشارکت مردمی منتهی نشده است.
“سیدمرتضی موسوی” با بیان این مطلب اظهار کرد: تا قبل از سال آبی ۷۴-۷۳ متوسط سالانه بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ۳۸۵ میلی‌متر بود، ولی پس از آن تا سالهای اخیر، به طور میانگین، سالانه کمتر از ۳۱۷ میلی متر بارش را تجربه کردیم. این تغییر اقلیمی منجر شد تا یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب پتانسیل آب تجدیدپذیر این حوضه کاهش یابد؛ با این حال مصارف همچنان رو به افزایش بود.
وی افزود: عوامل اصلی در خشک شدن دریاچه ارومیه را می‌توان تغییرات اقلیمی و تداوم خشکسالی‌ها، توسعه نادرست بخش کشاورزی و تغییر الگوی کشت از انگور به سیب و چغندر، شیوه‌های نادرست مصرف و نادیده گرفتن نیاز آبی دریاچه بوده است.
موسوی با اشاره به گسترش سطح زیرکشت در این دریاچه گفت: سطح زیرکشت کشاورزی آبی در حوضه دریاچه ارومیه در سال ۱۳۵۳ حدود ۳۳۰ هزار هکتار بود و این رقم طی سالهای بعد به ویژه با جهش خاصی از سال ۱۳۸۸به حدود ۵۰۰ هزار هکتار افزایش یافت.
وی تصریح کرد: اگر خود را با شرایط هیدرولوژیکی حوضه آبریز تطبیق می دادیم و مصارف خود را با توجه به کاهش حجم آب حوضه متعادل می کردیم، دریاچه به این روز نمی افتاد.
موسوی با بیان اینکه هنوز هم احیای دریاچه ارومیه به یک مطالبه عمومی از طرف مردم سه استان مذکور تبدیل نشده است، گفت: در غیر این صورت شاهد همکاری گسترده مردم برای تنظیم مصرف آب در حوضه بودیم، حال آنکه شاهد اتفاقی معکوس هستیم؛ بدین معنا که استان آذربایجان شرقی ۴۰۰ میلیون مترمکعب و استان آذربایجان غربی حدود یک میلیارد مترمکعب بیش از سهم خود آب مصرف می کنند و حقابه دریاچه نادیده گرفته شده است.
وی ادامه داد: هم اکنون در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بیش از ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب مصرف می شود، حدود ۵۳۴ میلیون مترمکعب صرف حوزه شرب و صنعت و بقیه در بخش کشاورزی مصرف می گردد با این حال نباید همه مشکلات را به گردن کشاورز انداخت، بلکه زنجیره تامین و توزیع آب و سیستم های آبیاری باید اصلاح شود.
موسوی افزود: زیرساخت‌های بخش کشاورزی و ارتقای سیستم‌های آبیاری باعث تکمیل این زنجیره و در نتیجه کنترل و کاهش مصرف آب می شود، اگر تمام این حلقه ها اصلاح نشود، وضع به همین منوال است.
وی تصریح کرد: نباید اجازه دهیم افرادی از آبی که متعلق به همه و حقوق عامه نسل فعلی و نسل های آینده است بدون داشتن پروانه بهره برداری و مجوز سوء استفاده کنند.
موسوی با بیان اینکه متاسفانه هنوز به این باور نرسیده‌ایم که آب یک مقوله فرابخشی است، گفت: همه مردم و دستگاه‌ها باید برای حل بحران آن بسیج شوند، مردم بومی و محلی، خود باید پیشقراول بوده به میدان بیایند و در چارچوب قانون اجازه تخلف در محدوده خویش را به کسی ندهند.
وی افزود: سرزمین ما به خطر افتاده و مرگ خاموش دشت ها، تالابها و دریاچه های کشور را فراگرفته است، اما هیچ نوع دلمشغولی و دغدغه وجود ندارد. اگر منابع طبیعی از جمله آب را یک گنجینه بین نسلی بدانیم، همگان وظیفه داریم برای نسل های بعدی هم این ثروت حفظ شود.
وی با اکید بر اینکه احیای دریاچه ارومیه با افزایش جریان‌های ورودی حاصل می‌شود، گفت: این موضوع مستلزم جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب اعم از سطحی و زیرزمینی و کاهش مصارف آب با همکاری کلیه ذینفعان و ذیمدخلان اعم از دستگاه های دولتی، مقامات و مسئولین منطقه و به خصوص کشاورزان عزیز است.
موسوی یادآور شد: حوضه آبریز دریاچه ارومیه دارای ۱۷ رودخانه دایمی و ۱۲ رودخانه فصلی است که در این میان رودخانه های زرینه رود با ۴۱ درصد، سیمینه رود ۱۱ درصد و آجی چای با ۱۰ درصد بیشترین حجم آب حوضه را تامین می کنند؛ رودخانه های گدارچای ۸ درصد، باراندوز و نازلو چای ۶ درصد، مهاباد چای ۵ درصد و بقیه سهم کمتری در آب‌دهی دارند.
وی تصریح کرد: در صورت اعمال مدیریت درست در زمین‌های کشاورزی اطراف این رودخانه‌ها و رعایت سهم مصرف در هر استان، بسیاری از مشکلات کاهش می یابد. باید بپذیریم ما دچار بی‌انضباطی در بهره‌برداری از منابع آبی هستیم و فقط با اعاده انضباط، دریاچه ارومیه احیا می شود.
منبع:پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون) کد خبر:۹۴۰۶۲۵۱۸۰۹۸ تاریخ انتشار:۱۳۹۴/۰۶/۲۵ ۰۲:۱۱
