♦ اهمیت مرجانها در مناطق مختلف دریایی چیست و چه نقشی در حفظ اکوسیستم دریایی ایفا میکنند؟
مرجانها به عنوان سدی در برابر نقش مخرب امواج بر ساحل عمل میکنند و سبب کاهش انرژی امواج بر ساحل و کاهش عمل رسوبگذاری میشوند.
از آن گذشته سنگفرشهای مرجانی به مانند جنگلی عمل میکنند که در آنها میلیونها جانور و گیاه بهطور همزیست و انگلی در مابین یا اطراف آنها پناه گرفتهاند و با مرجانها و سایر موجودات کنش دارند. تقریبا بیشتر گروههای جانوری در این سنگفرشهای زنده، زندگی میکنند. سنگفرشهای مرجانی نقش عمدهای در تثبیت آب دریا ایفا میکنند و باروری موجودات در آنها بسیار زیاد است. این سنگفرشها همچنین دارای تنوع زیستی بالایی هستند که یک اکوسیتم با ثبات را تشکیل میدهند.
تنوع مرجانهای خلیج فارس چگونه است و نسبت به مناطق دریایی دیگر چه ویژگیهای منحصربهفردی دارند؟
مرجانهای سخت خلیج فارس به علت شوری و دمای نسبتا زیاد آبهای خلیج فارس و کدورت نسبتا بالا و فقدان زیستگاههای صخرهای مناسب و تأثیرات متفاوت انسانی و طبیعی تنها بالغ بر ۶۰ گونه میشوند. ویژگی منحصربهفرد مرجانهای خلیج فارس در آن است که قابلیت تحمل دامنه نسبتا بالایی از دما (۳۶ـ۱۷ درجه سانتیگراد) را دارند و همانند آزمایشگاهی عمل میکنند که میتوان به کمک آن در مورد تغییرات اقلیم مطالعه و پیشبینی کرد که چه تغییراتی در آینده گریبانگیر سایر مرجانهای مختلف در کشورهای دیگر خواهد شد.
شرایط نابسامان مرجانها سالهاست وجود دارد اما در ۲ دهه اخیر به دلایلی بسیار وخیمتر شده است. از جمله این دلایل رشد جمعیت در نواحی ساحلی و توسعه ناپایدار این نواحی بویژه در جزایری مثل کیش و قشم و خارک است. همچنین افزایش روز افزون آلودگیهای مختلف صنعتی، ورود فاضلابها در دریا، سرقت مرجانها بهطور مکرر در اطراف آبهای جزایر، سفید شدن مرجانها براثر افزایش دما (کیش و هندورابی)، صیدهای غیر قانونی ماهیان مرجانی و مرجان، احیای خشکی در دریا و ساخت جزایر مصنوعی، ریختن زباله در دریا و غیره تخریب مرجانها را شدت بیشتری بخشیدهاند.