شاهرخ صالحی کرهرودی: سیل اخیر در رودخانه چالوس در حالی منجر به خسارت‌های گسترده و تخریب خانه‌ها و کشته‌شدن افرادی شد که بر اساس قانون هرگونه تصرف و ساخت و ساز در بستر و حریم رودخانه‌ها تا فاصله ۱۵۰ متری ممنوع است و هرکس هر تصرفی در بستر و حریم رودخانه انجام دهد با برخوردهای قانونی روبرو می‌شود.
علاوه بر تصرفات غیرقانونی بستر و حریم رودخانه‌ها که ملک عمومی و متعلق به دولت تلقی می‌شود، حضور واحدهای تجاری، صنعتی یا حتی مسکونی در حاشیه رودخانه‌ها به افزایش آلایندگی آب این رودخانه‌ها منجر می‌شود و این آلایندگی در حالی است که بخش عمده‌ای از آب آشامیدنی نیز از همین روان آب‌ها تامین می‌شود.
• رودخانه کرج در قُرُق قانون شکنان
حالا بهزاد پارسا مدیرکل آب منطقه‌ای البرز، به ایرنا گفته است که پساب سه هزارو۲۰۰ واحد آلاینده به کنار رودخانه کرج سرازیر می‌شود که دوهزار و ۵۰۰ واحد آنها در روستاهای حاشیه جاده کرج – چالوس و رودخانه کرج قراردارند.
پارسا نیا با اشاره به ورود پساب‌ها و آلاینده‌های این واحدها به رودخانه کرج توضیح داده است: برای جمع آوری پساب حاشیه رودخانه کرج ۴۵۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است که ۲۰۰ میلیارد ریال آن صرف ساماندهی بستر رودخانه و ۲۵۰ میلیارد ریال دیگر برای ایجاد شبکه های فاضلاب روستایی باید هزینه شود و این در حالی است که کل اعتبارات آب منطقه‌ای البرز در سال جاری تنها ۱۰میلیارد ریال است.
وی با اشاره به اینکه با ساماندهی رودخانه کرج دیگر شاهد آلودگی مانند شرایط کنونی نخواهیم بود، گفت: طبق بررسی نمونه‌ها ، کیفیت آب رودخانه کرج درساعات مختلف شبانه روز متفاوت است زیرا بخشی از پساب ها شبانه وارد حریم رودخانه می‌شود.
پارسا اظهار داشت: یکی ازدلایل قانون‌گذار برای ساماندهی بستر رودخانه های کرج و طالقان، حفظ کیفیت آب است و در این زمینه مطالعاتی حاشیه این دو رودخانه انجام شده است .
• لزوم جرم‌انگاری ساخت و سازهای غیرمجاز
ماده یک آیین‌نامه مربوط به بستر و حریم رودخانه‌ها در تعریف بستر و حریم رودخانه مقرر کرده است: بستر، آن قسمت از رودخانه، نهر یا مسیل است که در هر محل باتوجه به آمار هیدرولوژیک و داغاب و حداکثر طغیان با دوره برگشت ۲۵ ساله به وسیله وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می‌شود.
حریم هم آن قسمت از اراضی اطراف رودخانه، مسیل، نهر طبیعی یا سنتی، مرداب و برکه‌های طبیعی است که بلافاصله پس از بستر قرار دارد و به عنوان حق ارتفاق برای کمال انتفاع و حفاظت کمی و کیفی آنها لازم است و طبق مقررات این آئین‌نامه توسط وزارت نیرو یا شرکت‌های آب منطقه‌ای تعیین می‌گردد.
بر اساس قانون «حریم کیفی برای رودخانه‌ها، انهار طبیعی و برکه‌های تأمین‌کننده آب شرب مقطوعاً ۱۵۰ متر خواهد بود.»
مدیرکل آب منطقه ای البرز با اشاره به این قانون بزرگترین معضل در این رابطه را جرم تلقی نکردن ساخت و سازها دانست و افزود: وقتی کسی ساخت و ساز غیر مجاز می‌کند و اقدام او جرم تلقی نشود. اگر برای چندین بار تخریب هم شود باز آن ساخت و ساز ادامه خواهد داشت.
پارسا تاکید کرد که اگر برای ساخت و سازهای غیرمجاز ضمن لحاظ کردن جریمه سنگین، موضوع جرم تلقی شود، از تکرارآن درجامعه جلوگیری به عمل می‌آید.
این مسئول خاطرنشان کرد: درمصوبه شورای امنیت ملی فاصله ۱۵۰متری آن هم برای ساخت وساز مجاز در حریم رودخانه حفاظت شده کرج تعیین شده و این بدان معنا است که هرچه بنا درکمتر از این فاصله وجود دارد باید تخریب شود.
* مقاومت در برابر تخریب واحدهای غیرمجاز
بر اساس قانون، واحدهای غیرمجاز در حریم رودخانه نباید احداث شود و سازمان‌های ذی‌ربط مانند وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی در صورت اطلاع از این موارد باید یا جلوی پیشرفت کار را بگیرند یا از مقام قضایی برای مداخله در موضوع درخواست کنند، اما مماشات با تخلفات حالا کار را به جایی رسانده است که نه تنها واحدها ساخته شده که حتی با وجود حکم قضایی، بازهم در برابر اجرای حکم تخریب این واحدها مقاومت می‌شود.
مدیرکل آب منطقه ای البرز می‌گوید: ۱۷۰ پرونده قضایی درزمینه ساخت و سازهای غیرمجاز در حوضه آبریز رودخانه کرج تشکیل شده که بخشی از این بناها تخریب شده است.
پارسا با اشاره به اینکه در ماه‌های گذشته حکم قضایی ۲۰ بنای غیرمجاز دربستر رودخانه روستای سیل زده سیجان واقع در حاشیه جاده چالوس اخذ شد، گفت: سه واحد بنای غیر قبل از سیل تخریب شد اما برخی مسئولان محلی با این ادعا که رودخانه خشک است و خطری ندارد از اجرای برخی تخریب‌ها جلوگیری کردند.
• هزینه‌هایی که به بیت‌المال تحمیل می‌شود
ساخت و سازهای غیرمجاز و بعد هم تخریب واحدهای ساخته شده، هزینه‌های زیادی را بر بودجه تحمیل می‌کند اما این تمام هزینه نیست. ورود پساب‌ها و آلودگی‌ها به رودخانه کرج به معضل جدی برای این رودخانه تبدیل شده است. از سوی دیگر، سیل اخیر بخش زیادی رسوبات وارد رودخانه کرده که لایروبی آنها کار یک ماه و دو ماه و یک میلیارد و دو میلیارد نیست.
پارسا با بیان اینکه رودخانه یک موجود زنده است و قاعدتا نیازی به لایروبی ندارد، می‌گوید: رودخانه هرجسیمی سر راهش قرار گیرد را جابجا می‌کند اما در سیل اخیر سجان، دو هزارو ۶۰۰ تن رسوبات وارد پل، جاده و بستررودخانه شد که این رسوبات را می بایست لایروبی کرد زیرا مسیر رودخانه را مسدود می کند.
وی تاکید می‌کند: بخشی از رسوبات هم وارد سد کرج شده است که البته جمع‌آوری رسوبات سد هزینه زیادی دارد.
با این حرف‌ها حالا باید دید، کی عزم مسئولان برای برخورد با تخلفات در حاشیه رودخانه جزم می‌شود تا شاید هم آلودگی کمتری وارد منابع آب آشامیدنی شود و هم در مواقع بحرانی، اینگونه خسارت زده نشویم.
منبع: فردا کد خبر: ۴۳۵۵۵۸ تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۳۹۴ – ۰۸:۵۴
