آب یکی از کالاهای اساسی زندگی روزمره مردم است و در فصل تابستان کمبود منابع آب بیشتر مورد توجه واقع می شود.
با وجود نزدیک شدن به نیمه های فصل تابستان همچنان مسئولین وزارت نیرو نگران هستند که با توجه به وضعیت نامناسب منابع آبی کشور مجبور به ایجاد جیره بندی آب در برخی از شهرهای کشور شوند. به همین دلیل نیز این مسئولین به صورت مستمر از مشترکین بخش خانگی درخواست می‌کنند تا در مصرف آب صرفه جویی کنند. با این وجود، همچنان هیئت دولت و شورای اقتصاد از تصویب دو طرح وزارت نیرو برای «قطع آب مشترکین پرمصرف» و «افزایش محسوس تعرفه آب مشترکین پرمصرف و اعمال جریمه بر آن ها» خودداری کرده اند.
اما می توان مقایسه ای بین این دو طرح وزارت نیرو انجام داد تا راهکار بهینه برای کنترل مصرف آب در بخش خانگی مشخص شود:
۱- تجربیات جهانی: در کشورهای صنعتی از افزایش تعرفه آب صرفا برای مشترکین پرمصرف با نام روش تعرفه گذاری پلکانی افزایشی (IBT) یاد می شود و این روش یکی از راهکارهای مرسوم کنترل مصرف آب در بخش خانگی است. تجربیات این کشورها نشان می دهد که اجرای این طرح منجر به تشویق مشترکین پرمصرف به صرفه جویی می‌شود و می تواند مصرف آب را در طول سال تا ۱۵ درصد و در تابستان تا ۳۰ درصد کاهش دهد. این موضوعی است که در حال حاضر برای مدیریت خشک‌سالی بی سابقه در شهر لس آنجلس در ایالت کالیفرنیا آمریکا در حال اجرا است و نقش موثری در کاهش ۱۳.۵ درصدی مصرف آب در ماه آوریل امسال نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۱۳ داشته است. این در حالی است که سابقه ای از قطع آب مشترکین پرمصرف در کشورهای صنعتی دیده نشده است.
۲- حقوقی و اجتماعی: تعرفه های آب در بخش خانگی پلکانی است و زمینه قانونی لازم برای افزایش تعرفه آب صرفا برای مشترکین پرمصرف در کشور فراهم است. همچنین این اقدام امری پذیرفته شده در جامعه است. اما قطع آب مشترکین پرمصرف نه تنها تاکنون در کشور اجرایی نشده است بلکه تاکنون حتی مجوز قانونی آن نیز صادر نشده است و ابهاماتی هم درباره منطق اجرای آن در بین کارشناسان و در سطح جامعه وجود دارد زیرا می‌توان از مشترکین پرمصرف هزینه مصرف بی رویه آب را اخذ کرد و در این صورت، نیازی به قطع آب آن‌ها نیست. همچنین در صورت قطع آب مشترکین پرمصرف احتمال ایجاد نارضایتی های اجتماعی وجود دارد.
۳- توسعه فناوری: با افزایش تعرفه آب صرفا برای مشترکین پرمصرف، تقاضای این مشترکین برای استفاده از فناوری های کم مصرف مانند دستگاه های فشارشکن افزایش می یابد. در این حالت بدون نیاز به تخصیص یارانه از سوی وزارت نیرو، بازار استفاده از این فناوری ها در کشور توسعه می یابد. در حال حاضر، این موضوع نیز برای مدیریت خشک‌سالی بی سابقه در شهر لس آنجلس در حال اجرا است.
اما قطع آب مشترکین پرمصرف چنین تقاضای گسترده ای را برای توسعه فناوری های کم مصرف ایجاد نمی‌کند. به خصوص آن‌که حتی در صورت تصویب مجوز قطع آب مشترکین پرمصرف نیز احتمالا وزارت نیرو مجبور به تعیین مرز بسیار بالایی برای پرمصرف بودن خواهد شد تا ایجاد نارضایتی اجتماعی احتمالی را به حداقل برساند اما این محدودیت درباره افزایش تعرفه آب صرفا برای مشترکین پرمصرف وجود ندارد. به عبارت دیگر، جامعه هدف (مشترکین پرمصرف) تحت تاثیر افزایش تعرفه آب به مراتب بیشتر از جامعه هدف تحت تاثیر قطع آب است.
در مجموع، افزایش محسوس تعرفه آب مشترکین پرمصرف به مراتب موثرتر و کم هزینه تر از قطع آب پرمصرف‌ها است و ضرورت دارد وزارت نیرو تمرکز خود را بر اخذ این مصوبه از شورای اقتصاد و هیئت دولت بگذارد.
منبع:الف کد خبر:۲۸۷۰۱۵ تاریخ انتشار:سه شنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۳۰
