یکی از راه های انتشار عوامل بیولوژیک در بین جمعیت هدف آلودگی عمدی آب است که امروزه تحت عنوان بیوتروریسم آب از آن یاد می شود.
گروهی از ارگانیسم های بیماری زا و سموم ممکن است در منابع آب وجود داشته باشند هرچند که بسیاری از این عوامل باجوشانیده شدن به مدت یک دقیقه نابود و غیر فعال می شود.
آب الوده شده توسط ویژگی های ارگانولپتیک قابل تشخیص نبوده و در اکثر مواقع خاموش ،ناگهانی و بدون تغییرات ظاهری (رنگ-بو-طعم) بروز می نماید.
از مهمترین عوامل وتوکسین هایی که از طریق آب ومواد غذایی در اهداف بیوتروریستی مورد استفاده قرار می گیرند می توان به عوامل باکتریایی (بوتولینوم-انتروتوکسین-استافیلوکوک)و توکسین های قارچی و گیاهی(تریکتوتسن ها و ریسین) اشاره نمود.از مهمترین توکسین های دریایی که توانایی استفاده از انها در سلاح های بیولوژیکی وجود دارد می توان به آناتوکسین ها،ساکسی توکسین-تترودوتوکسین اشاره کرد.
در اینجا لازم است به مفهوم واژه توکسین پرداخت، توکسین یا همان سم،ماده ای شیمیایی که زیان آور برای حیات می باشد که به دو صورت مصنوعی و طبیعی می باشد.
آناتوکسین ها:
عموما در آب های شور –خیلی شور وشیرین یافت می شوند. یکی از انواع آناتوکسین ها آناتوکسینa می باشد که سبب ترشح زیاد بزاق در پستانداران می شود و نشانه های دیگری مانند اسهال-لرزش و تخلیه ترشحات بینی را نیز به همراه دارد .
پتانسیل استفاده از آناتوکسین ها به عنوان سلاح بیولوژیکی بسیار بالا است.
ساکسی توکسین ها(stx):
به عنوان سموم فلج کننده صدفی شناخته می شوند. شکوفایی و رشد این گونه های سمی می تواند منجر به مرگ توده عظیم ماهی ها –حیوانات بومی –احشام وآلوده شدن منابع آب شیرین شود.Stx و مشتقاتش از عوامل سببی نوعی مسمومیت مرسوم در غذاهای دریایی به نام مسمومیت فلج کننده با صدف(psp) هستند.
انسان با خوردن غذاهای آلوده دریایی به صورت خام یا پخته دچار مسمومیت با این توکسین می شود.
Stx به عنوان یک عامل tz(سلاح های شیمیایی) طبقه بندی می شود.
و به علت داشتن سمیت بالا پتانسیل استفاده در سلاح های شیمیایی را دارا است.
تترودوتوکسین(ttx):
نوروتوکسیک توانمندی است که کانال های سدیم غشا سلولی نورون ها را مسدود می کند. مرسوم ترین نوع باکتری که به تولید ttxمی پردازد باکتری ویبریو است.Ttxجز سمی ترین مواد شناخته شده برای انسان است.
Ttxممکن است از طریق تماس پوستی جذب پوستی، تماس باچشم،استنشاق وبلعیدن نمایان شود. و به طور معمول مرگ از طریق فلج عضلات تنفسی و نارسایی تنفسی به وجود می آید.با توجه به موارد ذکر شده باید دانست که امروزه سلامت آب بسیار حایز اهمیت بوده ودر جامعه امروز نباید عوامل بیوتروریسمی را حتی در حوزه آب نادیده گرفت در نتیحه برنامه ایمنی آب راهی برای اماده سازی شرایط مطلوب تامین آب آشامیدنی مردم می باشد.حفاظت از منابع آب در برابر الودگی ،حراست از منابع و تاسیسات اب اشامیدنی در برابر آلودگی های عمومی و خرابکاری های بیوتروریسم و توسعه و ارتقا و بکارگیری فناوری های مناسب در سیستم تصفیه آب باید از اهداف اصلی برنامه ایمنی آب (wsp) باشد.که خوشبختانه در این خصوص کشور ما بسیار فعال و هوشمندانه عمل می کند.
منبع:روزنامه رسالت تاریخ انتشار:۱۳۹۴/۰۵/۰۶
