پس از آنکه خبر خشک‌شدن یک‌شبه چشمه‌های ۱۷۰۰ ساله تاق‌بستان همه را شُکه کرد، عصر روز گذشته این چشمه‌ها به یکباره فوران کردند و بعد از ساعتی مجددا فروکش کرده و خشک شدند تا تعجب و شگفتی همگان از داستان این روزهای تاق‌بستان دوچندان شود.
تاق‌بستان و چشمه‌هایش ۱۷۰۰ سال است که برای دیار کرمانشاه نماد عینی و واقعی سنگ و آب بودن است، به گونه‌ای که لقب سرزمین سنگ و آب دادن به این استان نشات گرفته از همین تاق‌بستان و چشمه‌هایش است.
چشمه‌هایی که تاریخ ۱۷۰۰ ساله اش نشان داده که از جوش و خروش نمی‌ایستد، اما نمی دانیم چه شد که به یکباره خشکید و از خروش ایستاد.
خبر خشک شدن یک‌شبه چشمه‌های کهنسال تاق بستان آنقدر شُک برانگیز بود که توجه تمامی رسانه‌های استانی، ملی و حتی فراملی را به خود جلب کرد.
در این بین مسئولین میراث‌فرهنگی معتقدند که هرگز نمی‌توان این شرایط را به حساب خشکسالی گذاشت و به احتمال زیاد اخیرا در اطراف تاق‌بستان چاه‌هایی حفر شده که باعث خشک شدن این چشمه‌ها شدهاست و در طرف دیگر مسئولین آب منطقه‌ای استان معتقدند که خشک شدن این چشمه‌ها ناگهانی نبوده و علت اصلی‌اش همان خشکسالی است.
این مورد را هرگز نمی‌توانیم به حساب خشکسالی بگذاریم
علیرضا مرادی‌بیستونی، مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی تاق‌بستان در همان روز خشک شدن چشمه‌های تاق بستان در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنای کرمانشاه گفت: چنین موردی تاکنون برای آب این دریاچه هرگز رخ نداده بود و این مورد را هرگز نمی‌توانیم به حساب خشکسالی بگذاریم، چراکه اگر به خاطر خشکسالی بود باید در طول یک مدت زمان حداقل دو هفته تا یک ماهه آب آن می خشکید، نه اینکه یک شبه تمام آب آن بخشکد.
او افزود: تحقیقات کارشناسان ما برای پی بردن به علت اصلی خشکیدن یک‌شبه دریاچه تاق بستان همچنان ادامه دارد، اما به احتمال قریب به یقین حفر چاه‌های عمیق در اطراف آن علت اصلی خشکیدن این دریاچه باشد.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان کرمانشاه اظهارکرد: دریاچه تاق بستان علاوه بر اینکه یک دریاچه طبیعی است، به علت همجواری با آثار ارزشمند و تاریخی تاق بستان دارای ارزش دوچندانی است.
خشک شدن چشمه “تاق‌بستان” ناگهانی نبود
… اما در همان روز کیاست امیریان، مدیرعامل آب‌منطقه‌ای کرمانشاه در گفت‌وگویی عنوان کرد: خشک شدن چشمه و دریاچه تاق‌بستان ناگهانی نبود و از ابتدای سال روند تدریجی کاهش دبی این چشمه را شاهد بودیم.
او افزود: دبی این چشمه در اسفند سال گذشته ۴۷۴ لیتر در ثانیه بود، در فروردین ماه با یک جهش مناسب ناشی از بارندگی‌ها به ۱۴۷۷ لیتر در ثانیه رسید، در اردیبهشت ۹۸۵ لیتر در ثانیه بود و در ۱۲ خرداد نیز ۳۲۳ لیتر در ثانیه شد.
به گفته این مسئول از ابتدای امسال هر ماه ۴۰۰ تا ۵۰۰ لیتر در ثانیه از دبی چشمه تاق بستان کم شدهاست که نشان می‌دهد خشک شدن آن ناگهانی نیست.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه تنها منبع تغذیه این چشمه را ذخیره ماندگار برف و باران دانست و تاکید کرد: وقتی ما بیش از ۳۰ درصد کاهش بارندگی داشتیم و در دی ماه متوسط بارندگی از ۵۰ میلیمتر به ۱۳ میلیمتر رسید که بی‌سابقه بود، حتما باید انتظار از دست رفتن منابع آبی را داشته باشیم.
امیریان با رد تاثیر حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز بر خشک شدن چشمه تاق بستان، عنوان کرد: تنها دلیل خشک‌شدن این چشمه عدم بارش برف در چند سال اخیر و خشکسالی‌های پیاپی بود و اگر چاهی هم حفر شده با رعایت فاصله و حریم مناسب بوده است.
البته این مقام مسئول همچنین یادآور شد که راه‌هایی برای احیا این چشمه در دست بررسی است که یا به تامین آب آن کمک کنیم و یا تخلیه آب چشمه را کاهش دهیم.
خشکی پرونده ثبت‌جهانی تاق‌بستان را می‌بندد
اما علی فعله‌گری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه که از این موضوع به شدت نگران است با تاکید بر اینکه خشک‌شدن چشمه تاق‌بستان ضربه مهلکی به بدنه گردشگری استان است، می گوید: این موضوع پرونده ثبت‌جهانی تاق‌بستان را می‌بندد.
او با اشاره به اظهارنظر مسئولین آب منطقه‌ای که خشک شدن چشمه های تاق بستان را طبیعی و به علت خشکسالی دانسته‌اند، ادامه می‌دهد: ما نباید خودمان را گول بزنیم. همه ما بچه‌های کوهستان هستیم و به خوبی می دانیم که سیر خشک شدن یک چشمه چگونه است. چگونه ممکن است که یک چشمه ۱۷۰۰ ساله به یکباره و در مدت یک شب فروکش کند و خشک شود؟
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: نگران این هستیم که تاق بستان هم به سرنوشت سراب نیلوفر دچار شود. سراب نیلوفری که با گذشت چند سال از خشک شدن فصلی آن (به دلیل حفر بی‌اندازه چاه‌های عمیق در دشت‌های اطرافش) دیگر مسئله خشک بودن آن برای هیچ شخص و یا مسئولی حساسیت ندارد.
فعله‌گری در پاسخ به این سوال که آیا خشک شدن چشمه‌های تاق بستان می‌تواند بر روند ثبت جهانی شدن این مجموعه اثر بگذارد، می‌گوید: اثر این موضوع تا آن حد است که حتی می تواند پرونده ثبت جهانی شدن تاق بستان را ببندد.
او با تاکید بر اینکه اگر خشک‌شدن چشمه تاق‌بستان ادامه یابد و فکری به حال آن نشود، ضربه مهلکی به بدنه گردشگری استان وارد خواهد شد، می گوید: ما این موضوع را به سازمان مرکزی گزارش کرده‌ایم و آنها نیز از طریق وزارت نیرو و دیگر نهادهای مسئول پیگیر ماجرا هستند.
دستور ویژه استاندار کرمانشاه برای پیگیری این موضوع
موضوع خشک شدن یک‌شبه چشمه‌های ۱۷۰۰ ساله تاق بستان آنقدر عجیب و غیرمنتظره بوده که ابراهیم رضایی، استاندار کرمانشاه برای پیگیری و بررسی علت آن دستور ویژه صادر کرد.
رضایی افزود: از همان ابتدا که موضوع خشک شدن چشمه مطرح شد این مسئله را مورد پیگیری قرار دادم و از مدیران ذیربط خواستم که این موضوع را به دقت مورد بررسی قرار دهند و علت آن را با بررسی‌های دقیق اعلام کنند.
او اظهار کرد: در بررسی‌هایی که صورت گرفته علت خشک شدن این چشمه‌ها کمبود بارندگی و شرایط خشکسالی اعلام شده که همگی شاهد آن بودیم. موضوع هم اکنون برای ریشه یابی دقیق در حال بررسی است و از دستگاه‌های اجرایی خواسته‌ام که با جدیت روی این موضوع کار کنند تا شرایط بهتری در مجموعه تاق بستان حاکم شود.
استاندار کرمانشاه همچنین تاکید کرد: راه حل‌هایی ارائه شده، اما با جدیت به دنبال موضوع هستیم تا خللی در روند ثبت جهانی مجموعه تاق بستان ایجاد نشود.
… خلاصه اینکه همه نگران خشک شدن یک شبه چشمه های ۱۷۰۰ ساله تاق بستان بودیم که در رویدادی عجیب‌تر (روز گذشته) این چشمه‌های به یکبار طغیان کرده و پُر از آب شدند!
چشمه‌های خشک شده تاق بستان به یکباره فوران کردند
مرادی‌بیستونی این خبر مسرت بخش و صدالبته عجیب را به ایسنا داد و گفت:چشمه های تاق‌بستان اواخر هفته گذشته در اتفاقی نادر به یکباره خشک شدند و با خشک‌شدن این چشمه‌ها آب جاری در دریاچه تاق‌بستان‌نیز خشک شد، اما پس از چند روز خشک بودن، روز گذشته(چهارشنبه) به یکباره چشمه های تاق بستان خروشید.
او افزود: جوشش چشمه‌های تاق‌بستان شبیه پمپ‌آب است، بطوریکه مدتی‌خروشان‌است و مدتی قطع است که تاکنون شبیه آن را ندیده‌ایم.
چشمه‌هایی که مدام پرآب و مجددا خشک می‌شوند!
فعله‌گری نیز در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: ساعت ۶ صبح امروز(پنجشنبه ۲۵ تیر ماه) بازدید مجددی از تاق‌بستان داشتم که چشمه‌های آن به حدی پُر آب شده بود که در حال لبریز شدن بودند، اما بعد از گذشت تقریبا نیم ساعت به یکباره تمام آب چشمه مجددا فروکش کرد و بازهم خشک شدند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی استان این شرایط را بسیار عجیب خواند و افزود: با هماهنگی‌هایی که با سازمان میراث فرهنگی کشور به عمل آورده ایم مقرر شده به زودی گروه مشاورین آب طرح ساماندهی تاق بستان این موضوع را مورد بررسی کارشناسانه قرار دهند.
اگر لازم باشد کارشناس از خارج کشور می‌آوریم که این موضوع را بررسی کند
فعله‌گری تاکید کرد: موضوع خشک شدن یک شبه چشمه های ۱۷۰۰ ساله تاق بستان و پس از آن فوران یکباره آن آنقدر برای میراث فرهنگی کرمانشاه و کشور حائز اهمیت است که اگر لازم باشد کارشناسانی از خارج کشور برای بررسی موضوع بیاوریم.
… اینکه چه بلایی سر چشمه‌های ۱۷۰۰ ساله تاق بستان آمده که به این حال و روز عجیب افتاده‌اند هنوز برای هیچ کس کاملا مشخص نیست!
منبع:الف کد خبر:۲۸۳۴۷۹ تاریخ انتشار:پنجشنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۴ ساعت ۲۰:۳۳
