مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه از عدم آگاهی خبرنگاران، مدیران حوزه آب و مسئولان درباره تبعات مصرف بیش از ظرفیت آب‌ها ابراز تعجب و نگرانی کرد وگفت: مردم ایران اگر بدانند در صورت خشکسالی باید از آب فاضلاب استفاده کنند، مصرف آب خود را کاهش می‌دهند.
مسعود تجریشی با اشاره به اینکه به آب‌هایی که هر ساله از طریق بارش‌ها پشت سدها جمع می‌شود و یا به صورت آب‌های زیرزمینی در می‌آید و امکان جبران هر ساله آن وجود دارد، آب‌های تجدیدپذیر می‌گویند، افزود: از کل بارش‌های سالانه مقداری به شکل روان‌آب‌ها در رودخانه‌ها و تالاب‌ها جاری می‌شود و مقداری هم برای تغذیه آبخان‌های زیرزمینی صرف می‌شود. مابقی بارش‌ها نیز یا توسط گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا تبخیر می‌شود.
وی با بیان اینکه براساس استاندارد جهانی و تجربه کشورهای مختلف می‌توان سالانه حداکثر از ۴۰ درصد آب‌های تجدیدپذیر استفاده کرد، افزود: وقتی بیش از ۴۰ درصد از این آب‌ها استفاده می‌شود در دوران‌های خشکسالی چون سال‌های اخیر و اجبار استفاده از آبخان‌ها، از آب‌های تجدید پذیر چیزی برای سال‌های بعد و محیط زیست باقی نمی‌ماند.
مصرف ۸۰ درصدی آب‌های تجدیدپذیر در کشور
وی با اشاره به مصرف همه آب‌های تجدیدپذیر و باقی نماندن آب برای تالاب‌ها و تغذیه آبخان‌ها گفت: در کل کشور ۸۰ درصد و در برخی مناطق تا ۹۷ درصد از این آب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد برای مثال در حوزه دریاچه ارومیه ۷۰ درصد و در شیراز نزدیک به ۱۰۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همه رودخانه‌ها و تالاب‌های کشور خشک شده‌اند
مسئول دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی‌شریف با تاکید بر اینکه ایران تنها کشوری است که بالای ۴۰ تا ۴۵ درصد از آب‌های تجدیدپذیرش را استفاده می‌کند، گفت: ۹۰ درصد از این آب‌ها در حوزه کشاورزی و ۱۰ درصد در حوزه شرب و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد و چیزی برای محیط زیست باقی نمی‌ماند، در حالی که در قانون به تخصیص درصدی از آب برای محیط زیست اشاره شده است، این در حالیست که هم اکنون غیر از سرشاخه‌ها همه رودخانه‌ها و تالاب‌های کشور خشک و آبخان‌ها دچار افزایش برداشت شده‌اند.
مصرف بی رویه آب‌های تجدیدپذیر در کشور مثل یک خودکشی آرام است
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه میزان مصرف آب‌های تجدیدپذیر در کشور مثل یک خودکشی آرام است و تبعات شومی پیش روی ماست، تصریح کرد: مصرف بیش از ظرفیت و خارج از شاخص‌های بین‌المللی از آب‌های تجدید پذیر تبعاتی چون خشکسالی‌های ممتد، بلند شدن گرد و غبار، شور شدن آب‌ها و جابه‌جایی گسترده جمعیت را به دنبال دارد.
تجریشی با بیان اینکه برای ذخیره آب در آبخان‌ها هزاران سال زمان صرف شده و با توجه به این میزان مصرف، امکان برگشت این آب‌ها و تغذیه مجدد آنها وجود ندارد، گفت: در جنوب، شرق و غرب تهران به قدری کف شکنی کرده‌ایم که دچار نشست زمین شده‌ایم و حتی در صورت کنترل مصرف آب نیز امکان تغذیه این آبخان‌ها وجود ندارد. لازم به ذکر است که عدم تغذیه آبخان‌ها مشکلات بسیاری از لحاظ امنیتی، اقتصادی و اجتماعی برای کشور دربر خواهد داشت.
وی در ادامه با نقد به مدیران، خبرنگاران و دانشگاهیان به علت کمبود اطلاعات و آگاهی آنان درباره تبعات مصرف بیش از حد آب گفت: اینکه برخی مدیران حوزه آب، خبرنگاران و دانشگاهیان در مورد تبعات مصرف بیش از حد آب‌ها اطلاع ندارند و نسبت به این مساله حساس نیستند، باعث تعجب من است. در حالی که برخی از شهروندان به ویژه کشاورزان درک خوبی نسبت به این بحران به دست آورده‌اند، برای مثال در رفسنجان کشاورزان به این نتیجه رسیدند که با تغییر کاربری ده‌ها هزار هکتار زمین پسته در زمینه صرفه‌جویی مصرف آب اهتمام کنند و این امر نشان‌دهنده توجه و هوشیاری کشاورزان به این مساله علی‌رغم عدم حساسیت رسانه‌ها و مسئولان امر است.
مسئول دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه چالش‌های سه گانه مطرح شده توسط مجمع جهانی اقتصاد درمورد تغییر اقلیم، کمبود آب و امنیت غذایی ارتباط مستقیمی با آب داشت، گفت: این امر نشان‌دهنده این است که در همه جای دنیا مسئله کمبود آب و اهمیت آن را درک کرده‌اند و در کشور ما نیز کشاورزان متوجه این امر شده‌اند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه خبرنگاران با آگاهی و حساسیت در این حوزه می‌توانند مطالبه گرهم باشند، ادامه داد: باید از سازمان محیط زیست که ارقام میزان مصرف آب‌ها را اعلام می‌کند و از خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها خبر می‌دهد، پرسید که این سازمان به عنوان ارگانی که وظیفه جلوگیری از خشک شدن تالاب‌ها را به عهده دارد، چرا مجوزهایی صادر کرده که منجر به این وضعیت شده است؟
مسئول دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر اینکه ایران در یک منطقه چالش برانگیز و حساس قرار گرفته است، گفت: از قول یک سیاستمدار آمریکایی خواندم که می‌گفت اگر می‌دانستم که خشکسالی تا این حد در ایجاد مشکلات امنیتی موثر است و باعث تغییر جمعیت و ناآرامی‌های اجتماعی می‌شود به جای اینکه دنبال برکناری بشار اسد در سوریه باشیم، منتظر می‌ماندیم که مشکل آب حکومت اسد را از بین ببرد.
وی با اشاره به اینکه اگر تا دو سال دیگر دچار خشکسالی شویم مردم باید فاضلاب بخورند چون آبی وجود ندارد، تصریح کرد: در کالیفرنیا که به لحاظ خشکسالی در وضعیتی شبیه به وضعیت کشور ما قرار دارد، مصرف آب شهری تا ۳۶ درصد کاهش یافته و این نشان‌دهنده آن است که بعد از ایجاد حساسیت نسبت به این مساله اقدامات لازم صورت گرفته و با واکنش مردم نسبت به مساله کمبود آب، این مشکل کمتر شده است. مردم ایران اگر بدانند در صورت خشکسالی باید از آب فاضلاب استفاده کنند، مصرف آب خود را کاهش می‌دهند.
مسئول دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی‌شریف در پایان با اشاره به اینکه روان آب‌های سطحی شهر تهران ۱۵۰ میلیون متر مکعب در سال است، گفت: این رقم، رقم بالایی است ولی این آب‌ها به علت جذب براده‌های ترمز و روغن روی زمین آلوده می‌شود. در کشورهای دیگر برای این آب‌ها هم برنامه‌ریزی شده و بعد از تصفیه برای آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد، چون وقتی کمبود آب وجود داشته باشد همه آب‌ها اعم از پساب‌ها، روان آب‌های شهری و آب‌های ناشی از باران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: ایسنا کد خبر:۹۴۰۴۲۱۱۱۳۷۷ تاریخ انتشار:یکشنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۴ – ۱۲:۱۶
