وقتی هواشناسی اعلام کرد که در دو روزگذشته (شنبه و یکشنبه) زابل در شمال سیستان و بلوچستان با دمای ۴۸ درجه سانتی‌گراد گرمترین نقطه کشور است، بیش از ۲۰ روستای اطراف این شهرستان سی و هشتمین روزهای بی‌آبی خود را در شرایطی که بادهای ۱۲۰ روزه کیفیت هوا را تا ۲۶ برابر حد مجاز کاهش داده بود، تجربه می‌کردند.
روستاهای اطراف تالاب هامون که در دو دهه گذشته میلیاردها مترمکعب آب در اطراف خود داشتند، حالا به اندازه خوردن هم آب ندارند. برخی از آنها اکنون برای تامین آب شرب به شهرهای زابل، ادیمی یا هیرمند می‌روند یا اینکه منتظر می‌مانند تا ساعاتی که آب با فشار کم در لوله‌ها جریان می‌یابد، از آن برداشت بکنند.
به گفته اهالی روستای خاکسفیدیِ شهرستان هیرمند، از هفته قبل مدیریت بحران استان با تانکر توانسته به بخشی از این روستای ۲۴۰ خانواری آبرسانی کند، اما بر اساس گزارش‌های محلی، مشکل آب فقط در این روستا نیست و روستاهای زیادی درگیر آن هستند.
عضو شورای شهرستان هیرمند، در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: آب شرب در روستاهای، کیخا، لنگر بارانی، عبدالله بارانی، کنگ امامداد، محمدحسین بارانی، لکزایی، دراز، خاکسفیدی، شندک کیان آباد، شندک غلام رسول، صفرزایی، ملا نورمحمد، قلعه‌کولک، دولت‌آباد و گرگیچ از یک ماه گذشته تاکنون قطع بوده و تنها در ساعات معینی از روز وصل می‌شود.
به گفته عباس نخعی طولانی‌شدن قطع آب در برخی روستاهای شمال سیستان و بلوچستان سبب شده که تعدادی از روستائیان برای فرار از گرما و بی‌آبی به شهر زابل در مرکز سیستان پناه ببرند.
وی با بیان اینکه جلسات زیادی از سوی فرمانداری برای رفع این مشکل برگزار شده است، افزود: بر اساس دستور فرماندار هیرمند قرار شد که آب و فاضلاب در یک برنامه زمان‌بندی شده جریان آب را در بین ساعت‌های دو تا چهار بامداد، ۱۰ صبح تا ۱۶ بعدازظهر و ۲۰ تا ۲۱ برقرار کند که متاسفانه هرگز این اتفاق نیفتاد، اکنون هم تنها برخی از روستاها از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۴ آب دارند.
گرمای هوا و بادهای ۱۲۰ روزه تحمل بی‌آبی را برای روستائیان شمال سیستان و بلوچستان دشوار کرده، بر اساس آمارهای هواشناسی دمای هوای شمال سیستان و بلوچستان در ۲۸ روز از یک ماه اخیر بین ۴۰ تا ۴۸ درجه سانتی‌گراد بوده که در این مدت روستائیان روزه‌دار شهرستان هیرمند مانند پنج بهار و تابستانِ گذشته، همچنان با قطع آب‌شرب مواجه شده و بدون وسایل سرمایشی سر کرده و می‌کنند.
پیگیری در سیستان و بلوچستان برای تماس با مسئولان آب و فاضلاب روستایی شهرستان هیرمند بی‌نتیجه ماند و رئیس این اداره حاضر به مصاحبه با خبرنگار نشد.
مردم سیستان به دمای ۴۸ درجه سانتی‌گراد عادت کرده‌اند
درست یک ماه قبل در چنین روزی شمار قربانیان گرمای ۴۸ درجه‌ای هوا در هند به ۲۰۰۰ نفر رسید، دمایی که چند سال است مردم شمال سیستان و بلوچستان به آن عادت کرده و با دشواری قطعی آب آن را تا پاییز تحمل کرده‌اند.
وقتی پارسال قطع و جیره‌بندی آب شرب در شهر دوست‌محمد و روستاهای شمالی شهرستان هیرمند به درازا کشید، محمدعلی پیری فرماندار این شهرستان سه عامل را دلیل این بحران اعلام کرد که حل آنها می‌توانست مشکل آب شرب مردم این شهرستان را به کلی حل کند.
اما به گفته وی امسال نیز این سه عامل همچنان پابرجا مانده است، محمدعلی پیری در باره این سه عامل گفته که نخست خط انتقال آب‌شرب به شهرستان زهک، مرکز ولایت نیمروز در افغانستان و شهرستان هیرمند همچنان تفکیک نشده و یک خط وظیفه توزیع آب در این حوزه گسترده را بر عهده دارد.دوم اینکه همچنان مراحل ساخت خط آبرسانی به شهرستان هیرمند مانند سال گذشته در فاصله ۱۸ کیلوکتری شهر “دوست‌محمد” باقی مانده و پیشرفتی نداشته است. در نهایت نیز مخزن آب ۵۰ مترمکعبی هیرمند که مراحل ساخت آن از اوایل دهه ۸۰ آغاز شده، تاکنون تکمیل نشده است.
فرماندار: توضیحی برای مردم نداریم
فرماندار هیرمند در توضیح اینکه چرا امسال نیز مشکل قطع آب در شهرستان هیرمند مانند گذشته در حال تکرار است به خبرنگار ما گفت: «در جلسه عمومی هم گفتم که ما توجیهی برای مردم نداریم، اصلا دیگر نمی‌توانیم چیزی بگویم، چه بگوییم؟ یکسال از این قضیه گذشته، ما این قدر تاکید کردیم ولی آقایان متولی امر خیلی کاری نکرده‌اند، حتی مصوبات جلسات را هم اجرا نکردند».
پیری در ادامه افزود: البته در طول زمستان گذشته بیکار ننشسته‌ایم، چندین جلسه برگزار شده و پیگیری‌های جداگانه‌های هم شده است، برای تکمیل خط اختصاصی انتقال آب به هیرمند منابع جذب و پیمانکار نیز مشخص شده و مراحل ساخت ادامه این خط در حال اجرا است، منتهی این دیر است و به درد ما نمی‌خورد.
وی با انتقاد از عملکرد آب و فاضلاب شهری در سال گذشته، اضافه کرد: از آبفای شهری رضایت نداریم، از آنهایی که در مقطعی که مدیرعامل سابق این مجموعه رفت و این سازمان را سرپرستی می‌کردند گلایه داریم، اگر آبفای شهری تصمیمات و توافقات سال گذشته را انجام می‌داد، امسال مشکل نداشتیم. اما بخشی نگاه شد و کار را انجام ندادند.
بر اساس اعلام مسئولان محلی، منبع تامین آب شرب شهرستان هیرمند، سدهای چاه نیمه در شهرستان زهک است، این سدها علاوه بر تامین آب شرب این شهرستان، وظیفه تامین آب شرب چهار شهرستان شمالی دیگر استان و زاهدان در فاصله ۲۴۰ کیلومتری از این سد را بر عهده دارد.
اما مشکل اساسی این منابع آب، وابستگی آنها به افغانستان است، بر اساس توافق دو کشور در سال ۱۳۵۱ افغانستان باید از طریق رودخانه مشترک مرزی “هیرمند” در هر ثانیه ۲۴ مترمکعب آب به ایران بدهد اما به گفته مقامات ایران، تاکنون این تعهد سیاسی از سوی افغانستان اجرا نشده است.
نبود ضمانت اجرایی از سوی افغانستان برای تامین آب شرب شمال و مرکز سیستان و بلوچستان سبب شد تا چند سال پیش، مسئولان محلی طرح “انتقال آب از دریای عمان تا سیستان” را به دولت قبل پیشنهاد بدهند. اما این طرح که قرار بود در پر تنش‌ترین نقطه آبی کشور اجرا شود، از امسال عملیات اجرایی آن با اعتباری بالغ بر ۸۰۰ میلیون دلار در استان کرمان شروع شده است.
تنش‌های آبی سیستان و بلوچستان به حدی بود که وزارت نیرو را وادار کرد این استان و ۹ استان دیگر کشور به صورت آزمایشی طرح جداسازی آب شرب از آب بهداشتی را اجرا کنند که تاکنون اجرایی نشده است.
منبع:ایسنا کد خبر: ۹۴۰۴۰۸۰۴۳۵۳ دوشنبه ۸ تیر ۱۳۹۴ – ۱۰:۵۴
