هرسال پایتخت بیش از ٣۶ سانتیمتر فرونشست دارد
درحالی که هفته گذشته قائم مقام وزیر نیرو در مورد بحرانی بودن وضعیت آب در برخی شهرهای بزرگ و ۵٢٧ نقطه جمعیتی از جمله تهران هشدار داده بود، رییس آب و فاضلاب منطقه ای تهران نیز به اعضای شورای شهر اعلام کرد که هم اینک به دلیل کمبود آب ٢۵ درصد از آب مورد استفاده تهرانی ها از طریق آبهای زیرزمینی و چاه ها تامین می شود که ممکن است این رقم افزایش نیز پیداکند. محمد حقانی، عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر با تایید این خبر به «اعتماد» گفت: در بازدیدی که به اتفاق دکتر حافظی، رییس کمیسیون سلامت و چند تن از کارشناسان آب و فاضلاب از آزمایشگاه ها و تجهیزات سازمان آب و فاضلاب داشتیم، آنها اعلام می کردند که در حال حاضر ٢۵ درصد از آب تهران از طریق سفره های زیرزمینی و قنات ها تامین می شود.
وی در مورد رد یا تایید این آمار می گوید: بررسی های ما حکایت از آن دارد که حداقل ۴٠ درصد از آب تهران از طریق قنات ها و سفره های زیرزمینی و ۶٠ درصد مابقی از طریق آب های سطحی و رودخانه ها و سدها تامین می شود که با تداوم گرما و افزایش کم آبی و مصرف آب این درصد می تواند به ۵٠ به ۵٠ و حتی ۶٠ به ۴٠ درصد (۶٠ درصد آب زیرزمینی و قنات ها و ۴٠ درصد سدها و آب های سطحی) افزایش پیدا کند.
وی در مورد احتمال آلودگی آب تهران به فاضلاب و در نتیجه تهدید سلامت شهروندان تهرانی نیز گفت: در اینکه آب تهران به هر حال به دلیل نشت فاضلاب ها تاحدودی آلوده می شود شکی نیست، اما کارشناسان سازمان آب و فاضلاب مدعی اند که آب تهران سالم است. با این وجود نمی توان احتمال آلودگی آب تهران به فاضلاب را به طور کامل رد کرد.
عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهردر ادامه با ذکر اینکه در تهران حدود ۴۵٠ حلقه آب در اختیار شهرداری قراردارد و تقریبا به همین مقدار چاه هم در اختیار سازمان آب و فاضلاب است، گفت: باید به این نکته هم توجه داشت که هر چقدر میزان استفاده ازقنات ها زیادتر باشد، احتمال آلوده تر شدن آب نیز افزایش می یابد چراکه آبهای زیرزمینی قدرت تجدید پذیری ندارند و به اصطلاح لایه های زیرزمینی با بهره برداری مداوم خسته می شوند. این امر موجب شده قنات های تهران بین ٣٠ تا ۶٠ سانتی متر افت داشته باشند و به همین نسبت احتمال آلوده شدن آنها نیز افزایش یابد.
به گفته وی علاوه براینکه به مردم توصیه می شود که درمصرف آب صرفه جویی کنند، باید از تجهیزات و امکاناتی استفاده شود که بتواند در کاهش مصرف آب موثر باشد مانند ابزاری چون انواع شیرهای آب جدید و کم مصرف. وی با اعلام اینکه درحال حاضر مصرف آب تهرانیان حدود دو میلیون و ۶٠٠ هزار مترمکعب آب در روز است گفت: «سرانه آب تهرانی ها چندین برابر استاندارد جهانی است.»
مجلس رسیدگی می کند
سلیمان عباسی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز ضمن تاکید بر اینکه هنوز گزارشی از آلوده بودن آب تهران به مجلس و این کمیسیون نرسیده است، گفت: استناد ما بحث های کارشناسی است. دراینکه تهران با کم آبی مواجه است، شکی نیست، ولی مسوولان سازمان آب و فاضلاب مدعی اند که آب تهران سالم است. مانیز هنوز گزارشی خلاف این ادعا دریافت نکرده ایم. پس هنوز اصل برصحت این ادعا و سلامت آب است. نماینده گنبدکاووس در مورد پیگیری مجلس در صورت اثبات آلودگی آب تهران نیز گفت: آب مساله ای حساس و استراتژیک است. پس مطمئن باشید که به محض دریافت هرگونه گزارشی از آلودگی آب تهران، آن را پیگیری خواهیم کرد.
احتمال آلودگی آب تهران هست
علی محمد شاعری، رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران نیز درگفت وگو با «اعتماد»، احتمال آلوده شدن آب تهران به فاضلاب را در صورت افزایش مصرف آب های زیرزمینی، رد نمی کند. وی دراین زمینه گفت: با توجه به اینکه ایران و تهران در شرایط کم آبی و بحرانی آب قرار دارند، در فصل گرما مقدار بهره برداری از آب های زیر زمینی و قنات ها افزایش پیدا می کند به طوری که در اوج گرما بیش از٣٠ درصد از آب تهران از سفره های زیر زمینی و قنات ها تامین می شود که این رقم سال گذشته به حدود ۴۵ تا ۵٠ درصد هم رسید. وی درمورد شرایط ذخیره آب تهران در تابستان ٩۴ نیز گفت: آمار حکایت از وجود حدود ۶۶٠ میلیون مترمکعب آب در پشت سدهای تامین کننده آب تهران دارد که نسبت به سال گذشته وضعیت مطلوب تری است. اما با این وجود احتمال دارد با تداوم مصرف آب و افزایش گرما و صرفه جویی نکردن شهروندان، مقدار استفاده از آبهای زیرزمینی باز هم افزایش پیدا کند. شاعری با تاکید براینکه با توجه به احتمال آلوده بودن آبهای قنات های تهران، باید استفاده از آنها برای تامین آب شرب شهروندان به حداقل برسد، گفت: با توجه به فرسودگی شبکه آبرسانی و نشت فاضلاب ها، احتمال آلوده بودن آب قنات ها به خصوص در مناطق جنوبی به عناصری چون فنول، نیترات و… دور از ذهن نیست و در صورت استفاده از آب این چاه ها، روش های معمولی و ساده تصفیه آب مورد استفاده ما، به هیچ عنوان نمی تواند این آلودگی ها را از بین ببرد. وی نشست زمین را از دیگر تبعات منفی استفاده بی رویه از قنات ها و آب های زیرزمینی می داند. وی در این زمینه معتقد است که تهران به دلیل همین استفاده بی رویه، نشستی عجیب و غریب را دارد: بررسی ها حکایت از آن دارد که مصرف آب قنات ها باعث می شود تا زمین تهران به طور متوسط سالانه ٣۶ سانتی متر فرونشست داشته باشد که این امر ضایعه ای جبران ناپذیر برای پایتخت است و دلیل آن استفاده بی رویه از آب های قنات ها و همچنین فقدان سیستم های بازیافت و تصفیه فاضلاب ها و پسماندهای آب های شهری است.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در پایان با ذکر اینکه البته تمام این موارد در زمره «احتمالات» است و نباید مردم را ترساند گفت: اما درعین حال نباید به سادگی از کنار این هشدارها گذرکرد. آزمایش های انجام شده روی آب قنات ها حکایت از آن دارد که در برخی چاه ها میزان عناصر مزاحم و آلوده کننده بیش از حد مجاز است. بنابراین باید این هشدارها را جدی گرفت و با مدیریت آب ها کاری کرد که دیگر نیازی به استفاده از آب های زیر زمینی نباشد. این تنها راه حل مطمئن برای کاهش آلودگی های احتمالی است.
چاره ای جز استفاده از آب های زیرزمینی نداریم
عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رییس جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط زیست نیز استفاده ۴٠ تا ۵٠ درصدی از آب های زیرزمینی و قنات ها را امری طبیعی دانسته و گفت: اینها حداقل های استفاده از آبهای زیر زمینی است. چاره ای هم نداریم. به هر حال واقعا ما کشوری هستیم که با بحران کم آبی مواجهیم. وی ادامه داد: اگر بخواهیم از آب های زیرزمینی و قنات ها استفاده نکنیم مثل خیلی از شهرها مانند مشهد و… با قطع آب و کم آبی مواجه خواهیم بود. درحقیقت باید انتخاب کنیم که قطعی آب را تحمل کنیم یا احتمال آلودگی های جزیی در آب شرب را؟ به هر حال معجزه که نمی توان کرد. ایرانی ها به گونه ای آب مصرف می کنند که بیشتراز سرانه مردم کشورهای پرآبی است که سرانه آب شان پنج هزار مترمکعب است. در حالی که سرانه آب استان تهران ٨٠٠ مترمکعب است. تا وقتی که این دیدگاه و الگوی مصرف ما تغییرنکند، کاری نمی توانیم بکنیم و باید تمام این مسائل را نیز به جان بخریم.
منبع: روزنامه اعتماد، شماره ۳۲۷۵ به تاریخ ۲/۴/۹۴، صفحه ۱۳ (جامعه)
