سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل، خبر نجات این چشمه را به دور از واقعیت دانست و گفت: انتقال آب چشمه بل به مظهر جدید، چشمه را نابود می‌کند.
سیدمختار هاشمی اظهارکرد: از مسئولان و خبرنگاران دعوت به عمل آمد که بزرگترین طرح زیست‌محیطی کشور به بار نشسته است اما در حقیقت آب چشمه بل را به تراز بالاتر منتقل کرده و مشکل اصلی اختلاط آب چشمه بل با آب مخزن سد در حالت آبگیری است که با انتقال آب به مظهر جدید، چشمه بل نابود می‌شود.
وی افزود: رویکرد کارفرمای سد داریان این بوده که مظهر چشمه را از آب چشمه جدا کند به همین دلیل مظهر چشمه را که جزو آثار ملی است نابود کردند و الان با احداث تونلی ۲۰۰ متری آب را به جای دیگر منتقل کرده‌اند که این مسئله کاری غیرعلمی است.
هاشمی با اشاره به اینکه در گزارش نهایی مطالعات به اصطلاح نجات‌بخشی، مشاور طرح نیز اختلاط آب چشمه با آب مخزن سد داریان را عنوان کرده است، افزود: بنا بر گزارش مشاور طرح موفقیت عملیات اجرایی انسداد دهانه چشمه به نفوذپذیری سنگ اطراف دهانه چشمه و میزان ارتباط مجرای عمیق به بخش‌های سطحی بستگی دارد.
سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل ادامه داد: به همین دلیل انسداد کامل دهانه چشمه عملا ممکن نیست، چون مجرای تامین‌کننده در زیر تراز رودخانه قرار دارد، با این وصف چطور آبخوان جشمه بل را می‌توانند آب‌بند کنند که انسداد کامل در محل مظهر چشمه عملا غیرممکن است.
وی عنوان کرد: بزرگترین چالش در رابطه با راهکارهای ارائه شده، اختلاط آب دریاچه سد با آبخوان مربوط به چشمه بل است که این موضوع با احتمال بالایی اتفاق خواهد افتاد و قطعا با اختلاط آب دریاچه سد و آبخوان چشمه، کیفیت آن در مدت کوتاهی تنزل پیدا می‌کند.
هاشمی با اشاره به وجود ابهام در واژه «احیای» چشمه، تصریح‌کرد: در طرح به اصطلاح نجات‌بخشی هدف کارفرما استحصال مقدار کمتری از آب چشمه بل بوده و عملاً در مدل ذهنی آنها نجات خود چشمه مد نظر نبوده است.
وی تصریح‌کرد: در بررسی‌های به عمل آمده توسط تیم کارشناسی مجرب و صاحب نظر دانشگاهی در گروه‌کاری چنین استنباط می‌شود که علی‌رغم اقدامات ناقص صورت گرفته مطالعات علمی روشن و دقیقی برای نجات چشمه انجام نگرفته است و این احتمال وجود دارد با صرف هزینه‌های هنگفت که با نام «مطالعه نجات‌بخشی چشمه» صورت گرفته، تحقق شرط و الزام شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که آبگیری سد را به احیاء و نجات چشمه مذکور منوط کرده است مورد کم توجهی قرار گرفته و مردم منطقه را در مقابل عمل انجام شده قرار داده‌اند.
احیای چشمه بل معنا ندارد/ نجات چشمه بل خواست مردم است
سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل ادامه داد: کارفرما از کلمه احیا استفاده کرده، نه نجات و آن به این معناست که تنها قسمتی از آب را توانسته‌اند انتقال دهند و مظهر چشمه بل را ویران کردند و هرگز نمی‌توان ادعا کرد که اختلاط صورت نمی‌گیرد.
وی اذعان کرد: با این وصف چطور ادعا می‌کنند که چشمه بل را احیا یا نجات داده‌اند، این یک نوع اعتراف است که طرح به اصطلاح نجات‌بخشی به طرح انتقال جزئی از آب چشمه به مظهر جدید تبدیل شده است نه نجات‌بخشی.
هاشمی با اشاره به اینکه نجات چشمه بل یک خواست مردمی است، گفت: در مجموع در ارتباط با طرح کنونی به اصطلاح نجات‌بخشی چشمه بل که توسط کارفرما به طرح احیا انجام می‌شود، حتی با لحاظ موفقیت طرح به نظر می‌رسد که اجرای نتایج مطالعات کمک چندانی به حفظ چشمه بل نخواهد کرد و تنها نتیجه محتمل برداشت بخش بسیار کمتری از آب چشمه در نقطه‌ای غیر از نقطه کنونی و با کیفیت احتمالا متفاوت خواهد بود.
وی ادامه‌داد: پیشنهاد می‌شود که تلاش اصلی در راستای حفظ خود چشمه متمرکز شود تا علاوه بر حفظ منابع آبی با کیفیت آن، سابقه تاریخی و فرهنگی منطقه نیز حفظ شود.
چشمه بل میراث غنی هورامان؛ مقابله با تهدیدی جدید
سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل گفت: هدف ما این است با تهدیدهای جدیدی که امنیت کشور اسلامی ما را به خطر می‌اندازد، مقابله کنیم.
وی عنوان کرد: کاهش منابع و ثروت ملی و از بین رفتن فرهنگ و تمدن اصیل در معادله امنیت ملی بسیار حائز اهمیت است. از یک سو، چشمه بل که بزرگترین ذخایر آب کارستی در ایران محسوب می‌شود با داشتن پتانسیل تامین شرب دو میلیون نفر و از منابع آبی ناب معدنی از ذخایر نفتی با ارزش‌تر است.
هاشمی بیان کرد: وجود چشمه‌هایی کارستی با دبی بسیار بالا سراب‌ها و بل (به معنای چشمه بزرگ) باعث شده که جامعه‌های ما قبل از تاریخ سکونتگاه‌های متعددی با بافت اجتماعی به خصوص تمدنی را در هورامان ایجاد کنند.
وی با اشاره به اینکه چشمه بل از این لحاظ دارای ارزش میراث زمین شناسی (ژئو میراث زمین یا ژئو هریتج) است، ادامه داد: چشمه بل در فهرست آثار طبیعی ملی به شماره ۶۴ در سال ۱۳۸۸ثبت شده است.
سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل با بیان اینکه مقام معظم رهبری کردستان را سرزمین هنر و فرهنگ معرفی کردند، تصریح کرد: نابودی چشمه بل به عنوان میراث ملی لطمه بزرگی به فرهنگ و میراث غنی این دیار وارد می‌کند که قرار است در یونسکو ثبت جهانی شود.
وی گفت: هدف اصلی طرح سد داریان انتقال آب به دشت گرمسیری است اما سامانه انتقال شاید تا چهار سال دیگر به اتمام نرسد، حال سوال این است چرا با این عجله طرح غیر اصولی بر اساس آزمون و خطا بر چشمه بل اجرا می‌شود؟ در صورتی که ما این فرصت را داریم که در فرایند مشارکتی راهکار نجات چشمه بل را در قالب مهندسی ارزش که در قانون پیش بینی شده است، پیدا کنیم.
هاشمی تاکید کرد: از مسئولین درخواست داریم که این راهکار قانونی و شرعی را قبول کنند و از نابودی چشمه بل جلوگیری کنید.
ارزش تاریخی و باستان‌شناسی منطقه چشمه بل
وی در ادامه اظهارکرد: آبگیری سد داریان با توجه به نتایج کاوش‌های باستان شناسی در محوطه سد بسیار مشکل است.
سرپرست گروه کاری ویژه نجات‌بخشی چشمه بل خاطرنشان کرد: در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی منطقه هورامان که در حال انجام است آثاری از دوره پارینه سنگی با قدمت حدود ۱۸ تا ۱۲ هزار سال پیش در نزدیکی روستای تاریخی هجیج و میدان اسپریز(حوزه چشمه بل) یافت شده که مربوط به دوره شکارگری و غارنشینی است.
وی یادآور شد: این هم یک نوع تهدید هویتی است که امنیت ملی ما را به خطر می‌اندازد بر این اساس تنها چشمه بل نیست که نابود می‌شود بلکه تاریخ و تمدنی که به هزاران سال قبل بر می‌گردد، دفن می‌شود.
منبع:ایسنا کد خبر: ۹۴۰۴۰۲۰۰۸۲۸ سه‌شنبه ۲ تیر ۱۳۹۴ – ۰۹:۳۵
