متأسفانه با توسعه تمدن جدید و صنعتی شدن جوامع، فاضلاب‌های صنعتی، مواد سمی، (فلزات سنگین) و آلودگی‌های مضر که برای سلامتی موجود تهدید به حساب می‌آید، از قبیل اسیدیته آزاد، مواد قلیائی، گازهای سمی، مواد رادیواکتیو، میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، چربی و روغن و … را وارد آبهای شیرین قابل دسترس می‌نمایند.
تصفیه‌خانه‌های آب شرب جهت مبارزه با آلودگی‌ها با اضافه کردن مقداری کلر که ارزان‌ترین و قابل دسترس‌ترین آنتی‌اکسیدان است، میکروب‌ها و ویروس‌ها را در شرایطی خاص (نه به‌طور کامل) از بین می‌برند. هنگامی که کلر به‌عنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب به کار می‌رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تری‌هالومتان‌ها THMs یا هالوفرم‌ها را می‌نماید، تری‌هالومتان‌های اصلی عبارتند از: کلروفرم (CHCL۳)، برمودی کلرومتان (CHBrCL۲)، دی‌برموکلرومتان (CHBr۲CL) و برموفرم (CHBr۳). شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطان‌زائی دارند، که برای سلامتی انسان‌ها جداً مضر تشخیص داده شده‌اند. در شکل تصفیه آب به‌صورت رایج این‌گونه مواد هم‌چنان در آب باقی می‌مانند و کلر اضافی باقیمانده نیز اثر زیان‌آور خود را بر سلامتی انسان‌ها وارد می‌سازد. در هر حال تصفیه‌های اولیه تأثیر زیادی در رابطه با مقابله با آلودگی شیمیائی و عناصر محلول در آب نمی‌توانند انجام دهند. فلزات مضر و نمک‌های زیان‌آور هم‌چنان از طریق آب آشامیدنی وارد بدن انسان‌ها می‌گردند و اثرات تخریبی خود را به‌جای خواهند گذاشت.
فرآیند کلرزنی امروزه یکی از متداولترین روشهای گندزدایی آب در دنیاست. مهمترین مزایای این فرآیند عبارتند از:
کلرزنی فرآیندی ارزان و کم هزینه جهت ضدعفونی کردن آب مصرفی انسان است.
کلر دارای اثر باقیمانده در آب است که باعث تضمین نسبی سلامتی آب در تمام مسیر شبکه آب رسانی می شود.
اما معایب و مضرات کلرزنی عبارتند از:
کلرباقیمانده در اثر ترکیب با مواد آلی موجود در آب تولید ترکیباتی موسوم به تری هالومتان ها را می کند که بیشتر متخصصان بر سرطان زا بودن این ترکیبات تاکید دارند.
کلرزنی باعث کشته شدن میکروارگانیزمهای موجود در آب می شود. این درحالی است که لاشه این میکرو ارگانیزمها در آب باقی می مانند و ممکن است خود منشا آلودگی شوند.
تماس کلر با پوست و موی انسان باعث ایجاد حساسیت، ریزش مو و مشکلات دیگر شود.
استنشاق گاز کلر ( در استخر یا حمام ) برای ریه انسان مضر می باشد.
گروهی از میکروارگانیزمها مانند کریپتوس پرودیوم نسبت به کلر مقاوم هستند و با این روش از بین نخواهند رفت.
بنابراین کارشناسان توصیه می کنند که جهت مقابله با اثرات زیانبار کلر در آب آشامیدنی، در نقطه مصرف کلرباقیمانده آب را حذف کرده و سپس اقدام به نوشیدن آب کنیم.
کلر باقیمانده چیست؟
ممکن است پس از گندزدایی ، آلودگی های میکروبی ثانویه ای در شبکه لوله کشی سلامت آب را تهدید کند. یکی از خصوصیات مهم کلر ازاد آنست که علاوه بر قدرت گندزدایی بالا جهت گندزدایی اولیه، پایداری شیمیایی لازم برای باقی گذاردن کلر باقیمانده را جهت رسیدن به اهداف ثانویه گندزدایی دارا می باشد. این مورد نتایج رضایت بخشی در امر گندزدایی با کلر دارد که در مورد هیچ یک از مواد گندزدای دیگر قابل مشاهده نیست زیرا در استفاده از سایر مواد برای رسیدن به این دو هدف مجبور به جدا نمودن گندزدایی اولیه و ثانویه هستیم که هزینه سرمایه ای زیادی را می طلبد.
تری هالومتان ها، محصول خطرناک کلرزنی
تری هالومتان ها ( THM ) معمولترین محصول فرعی حاصل از کلرزنی به آبهای آشامیدنی هستندو غلظت آنها از دیگر مواد آلاینده بیشتر است. هنگامی که کلر به عنوان گندزدایی کننده در تصفیه آب بکار می رود،در اثر ترکیب کلر با مواد آلی موجود در آب تولید تری هالومتان ها یا هالوفرم ها را سبب می شوند. تری هالومتان های اصلی عبارتند از کلروفرم ، برمودی کلرومتان ، دی برموکلرومتان و برموفرم. شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطانزایی دارند.
در سال ۱۹۹۲ مجله امریکایی بهداشت همگانی گزارشی منتشر کرد که یک افزایش بین ۱۵ تا ۳۵ درصدی در انواع بخصوصی از سرطان برای افرادی که آب کلرزده مصرف می کنند نشان میداد. این گزارش همچنین بیان می کرد که مقدار زیادی از این اثرات ناشی از دوش گرفتن در آب کلرزده بود. انستیتو ملی سرطان خطرات سرطان را برای مردمی که آب کلرزده مصرف می کنند ۹۳ درصد بالاتر از کسانی می داند که آب کلرزده مصرف نمی کنند. اثرات نوشیدن آب کلرزده شده بمدت چند دهه مورد بحث بوده اند. بهرحال بیشتر متخصصان حالا توافق دارند که بعضی ریسکهای قابل ملاحظه مرتبط با مصرف کلر و محصولات فرعی کلرزده شده وجود دارند
خلاصه
فرآیند کلرزنی امروزه یکی از متداولترین روشهای گندزدایی آب در دنیاست. مهمترین مزایای این فرآیند عبارتند از:
کلرزنی فرآیندی ارزان و کم هزینه جهت ضدعفونی کردن آب مصرفی انسان است.
کلر دارای اثر باقیمانده در آب است که باعث تضمین نسبی سلامتی آب در تمام مسیر شبکه آب رسانی می شود.
اما معایب و مضرات کلرزنی عبارتند از:
کلرباقیمانده در اثر ترکیب با مواد آلی موجود در آب تولید ترکیباتی موسوم به تری هالومتان ها را می کند که بیشتر متخصصان بر سرطان زا بودن این ترکیبات تاکید دارند.
کلرزنی باعث کشته شدن میکروارگانیزمهای موجود در آب می شود. این درحالی است که لاشه این میکرو ارگانیزمها در آب باقی می مانند و ممکن است خود منشا آلودگی شوند.
تماس کلر با پوست و موی انسان باعث ایجاد حساسیت، ریزش مو و مشکلات دیگر شود.
استنشاق گاز کلر ( در استخر یا حمام ) برای ریه انسان مضر می باشد.
گروهی از میکروارگانیزمها مانند کریپتوس پرودیوم نسبت به کلر مقاوم هستند و با این روش از بین نخواهند رفت.
بنابراین کارشناسان توصیه می کنند که جهت مقابله با اثرات زیانبار کلر در آب آشامیدنی، در نقطه مصرف کلرباقیمانده آب را حذف کرده و سپس اقدام به نوشیدن آب کنیم.
بخش دوم
برگرفته از سایت رسمی دکتر روازاده با پارهای تغییرات
کلرآلودگی لیپیدی (چربی) موجود درآب را اکسید می‌کند و تولید رادیکال آزاد و اکسیسترول می‌کند . این ترکیبات باعث آسیب به عروق و شروع روند ایجاد سلول سرطانی در بدن می‌شود و مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی (آپوپتوز = خودکشی سلول ) را القا می‌کند .
مطالعات نشان داده که سقط‌های خودبه‌خودی در زنان مصرف‌کننده آبهای کلردار شایع‌تر است .
آب کلردار باعث تخریب اسیدهای چرب ضروری برای بدن شده و چون این اسیدها از اجزاء تشکیل‌دهنده سلول‌های مغز هستند . زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های مغزی و اعصاب می‌شود .
شنا کردن و نوشیدن آبهای حاوی کلر می‌تواند باعث ملانوم ( نوعی سرطان پوستی بسیار بدخیم و مقاوم به درمان ) شود .
خطرات دراز مدّت مصرف آبهای کلردار به دلیل ایجاد رادیکال آزاد در بدن شامل پیری تسریع شده ، القای جهش‌های ژنیتیکی ایجاد کننده کانسر ، اختلال در متابولیسم کلسترول و آسیب به عروق کوچک بدن می‌باشد .
این رادیکالهای تولید شده توسط کلر آب باعث تولید سموم (توکسین‌ها) در بدن می‌شود که مستقیماً باعث اختلال عملکرد کبدی ، ضعف سیستم ایمنی و ایجاد تغییرات آرترواسکلروتیک در عروق کوچک بدن می‌شود .
این رادیکالهای آزاد باعث آسیب به DNA سلول می‌شوند .کلر باعث از بین بردن خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین E می‌شود .
در مطالعات انجام شده ثابت شده که آب کلردار با سطح کلر بالا ریسک کانسرهای دستگاه گوارش را زیاد می‌کند ( با احتمال ۵۰ تا ۱۰۰% ) خصوصاً کانسر رکتوم و همچنین کانسر مثانه را .
کلر موجود در استخرها با مواد ارگانیک بدن مثل عرق ، ادرار ، خون و موکوس و سلول‌های پوست ترکیب می‌شود که تولید ماده خطرناک کلروفورم را می‌کند . مطالعات کانادایی‌ها نشان داد که سطح کلروفورم در خون بعد از یک ساعت شنا در استخر کلردار ، ۲۰۰ تا ۱۰۹۳ ppb است . که باعث تحریک چشم‌ها ، سینوس‌ها ، گلو و پوست و ریه‌ها شده و همچنین باعث خشک شدن مو و ضعف ایمنی می‌شود .
کلر موجود در آب می‌تواند باعث علایم آلرژیک پوستی و روده‌ای و همچنین آرتریت و سردرد شود .
توجه داشته باشید که این عوارض در مقادیر استاندارد شده کلر آب با استانداردهای EPA آمریکا گزارش شده است . در کشور ما به دلیل ضعف در سیستم‌های تصفیه آب ، مقادیر کلر و سایر مواد افزودنی جهت گندزدایی از آب با مقادیر استاندارد جهانی تفاوت بسیاری دارد.
منبع:http://www.environmentalhealth.ir/
