تنش آبی در یک قدمی ایران/مصرف بی رویه آب در ایران از نرم جهانی گذشت

سارا خانمحمدی: کم آبی یکی از معضلات قرن بیست و یکم که آینده زندگی بشر در این کره خاکی را به شدت مورد تهدید قرار می دهد،در سال های اخیر بسیاری از کشورهای دنیا به ویژه ایران را درگیر کرده است به گونه ای که در بسیاری از مناطق کشور مشکل در تهیه آب شرب مردم با معضلات عدیده ای مواجه کرده است.

متاسفانه سهم ایران از منابع آب شیرین دنیا بسیار محدود بوده که این به علت قرار گرفتن کشور ما در اقلیم خشک جهان است، میزان متوسط بارندگی سالانه در جهان حدود ۸۰۰ میلیمتر و متوسط آن در ایران در طول سی سال اخیر تنها ۲۵۱ میلیمتر بوده که این خود نشانگر عمق فاجعه کم آبی در این کشور است.

به اعتقاد کارشناسان کم آبی و بحران آن در ایران علل گوناگونی دارد که از جمله آن ها می توان به توزیع نامتناسب منطقه ای جمعیت، کشاورزی ناکارآمد، سوء مدیریت و سرعت بالای توسعه اشاره کرد البته در این میان هر چند برخی صاحبنظران بر ایجاد سدهای متعدد در کشور انتقاد داشته و ایجاد آن ها بدون پشتوانه کارشناسی با اقلیم خشک ایران را منفی قلمداد می کنند اما برخی دیگر از کارشناسان تنها راه تامین حداقل آب شرب را ساخت چنین سدهایی در بالادست رودخانه می دانند.

استفاده از صنعت کشاورزی و تولید برخی از محصولات که با اقلیم برخی از مناطق کشور همخوانی ندارد یکی دیگر از عمده دلایل بروز بحران کم آبی است، البته این معضل عوامل دیگری نیز در کشور ما دارد که نمونه آن آمارهای منتشر شده از سوی وزارت نیرو است که طبق این آمارها، هر ایرانی روزانه بیش از ۲۵۰ لیتر آب مصرف می کند و میزان مصرف روزانه آنها ممکن است در برخی مناطق شهری نظیر تهران از ۴۰۰ لیتر نیز فراتر برود. این بدان معناست که به رغم محدودیت منابع آب، میزان مصرف آب ایرانی ها دو برابر استاندارد جهانی است که این خود فاجعه کمبود آب را دوچندان می کند.

برای درک بهتر موضوع کم آبی و بررسی علل و همچنین راهکارهای مقابله با آن خبرگزاری خانه ملت با برخی از نمایندگان گفت وگویی داشته که در ذیل می خوانید:

انصاری: سیاست گذاری های غلط  بحران کم آبی را افزون کرد

محمدسعید انصاری-نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس- با اشاره به مشکلاتی که کم‌آبی کارون برای مردم به وجود آورده، می گوید: خرمشهر، شادگان، اهواز، ماهشهر، آبادان و دشت آزادگان با مشکلات کمبود آب بر اثر مرگ عمدی کارون مواجه هستند. این مسایل، مشکلات زیست‌محیطی، بیکاری، کم‌آبی، کم شدن گردشگران و تحت تاثیر قرار گرفتن مراتع زراعی را در پی داشته است.

نماینده مردم آبادان در مجلس نهم، با غیرکارشناسی خواندن برخی از طرح های انتقال آب در کشور،می افزاید:بیش از یک دهه از طرح جنجالی انتقال آب از سرچشمه‌های کارون می‌گذرد و در این مدت خشکسالی و کم‌آبی و شوری آب به علت کمبود آب در اروند به وجود آمده است.

وی با بیان اینکه برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به از دست دادن غیرقابل برگشت سفره‌های آب زیرزمینی در کشور شده است،می گوید: باید هر چه سریع تر برای رفع مشکل بی آبی در کشور چاره ای اندیشید.

نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی،ادامه می دهد:متاسفانه برخی سیاست های غلط مسئولان امروز مشکل بی آبی در کشور را افزون کرده و تاوان آن را مردم پس می دهند.

توکلی: ضرورت ارایه برنامه برای مدیریت مصرف آب در کشور

محمدتقی توکلی-عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس با بیان اینکه میزان مصرف روزافزون آب عامل تشدید بحران در کشور است، می افزاید: وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برای مدیریت بحران آب و مصرف آن برنامه ارائه دهند.

نماینده مردم الیگودرز در مجلس نهم،با تاکید بر اینکه باید عامل اثرگذار برتشدید بحران آب شناسایی و مدیریت شود،می گوید:میزان مصرف عامل تشدید بحران مایه حیات بوده که متاسفانه مصرف آن علی رغم تمامی هشدارها روز به روز بیشتر می شود.

وی ادامه می دهد:مصرف بی‌رویه آب به ویژه در بخش های کشاورزی و شرب از معضلاتی است که بحران آب را در کشور بیشتر از پیش کرده است.

عضوکمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس می گوید:برای حل مشکل کم آبی و بحران آن وزارت نیرو باید با ارایه برنامه‌ای برای محدود کردن مصرف و همچنین وزارت کشاورزی با تبیین الگوی کشت باید ورود کنند.

حسینی: در جهان اراده سیاسی جهت حل مشکل کم آبی وجود ندارد

سید هادی حسینی-عضو هیأت پارلمانی ایران در صد و سی و یکمین اجلاس اتحادیه بین المجالس جهانی با بیان اینکه تقریبا نیمی از مردم جهان برای رفع نیازهای ابتدایی خود به آب کافی دسترسی ندارند به خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت: در جهان اراده سیاسی جهت حل مشکل کم آبی وجود ندارد.

نماینده مردم قائمشهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مسائل مربوط به آب از دیدگاه سازمان ملل متحد پس از مشکل جمعیت دومین مسئله اصلی و اساسی جهان شناخته شده است؛می افزاید: اگرچه نیاز همگان به آب شیرین و پاکیزه غیر قابل انکار است ،ولی کمبود آب در کشورهای جهان سوم به معنای به خطر افتادن جان انسان ها است.

حسینی با بیان اینکه براساس مطالعات انجام شده از سوی سازمان ملل متحد تقریبا نیمی از مردم جهان برای رفع نیازهای ابتدایی خود آب کافی دسترسی ندارند ادامه می دهد: براساس همین مطالعات تعداد جمعیت کشورهایی که با کمبود آب مواجه هستند،در حال حاضر ۷۰ میلیون نفر است که تا ۱۰ سال آینده یعنی در سال ۲۰۲۵ به ۳ میلیارد نفر افزایش خواهد یافت.

وی با بیان اینکه اگرچه آب مایه حیات است ولی در هر سال بیش از ۳ میلیون نفر جمعیت جهان به علت استفاده از آب های راکد و آلوده با بیماری های مرگباری چون هسته، وبا، مالاریا و اسهال جان خود را از دست می دهند،تصریح می کند:در کشورهای عقب مانده همیشه نیمی از تخت بیمارستان ها مربوط به بیمارانی است که به دلیل مصرف آب آلوده زندگی شان در خطر قرار گرفته است.

صرامی فروشانی: مشکل کم آبی را نمی توان با انتقال آب از شهری به شهر دیگر حل کرد

محسن صرامی فروشانی-عضو کمیسیون اقتصادی مجلس- با بیان اینکه طرح انتقال آب به استان های درگیر با بی آبی طرحی شکست خورده است، می گوید: وزارت نیرو مشکلات حوزه خود را با انتقال آب نمی تواند حل کند.

موسوی: اراده قوی برای مدیریت بحران آبی دیده نمی‌شود/۴۰درصد پرتی آب داریم

سیدموسی موسوی-عضو کمیسیون انرژی مجلس- با بیان اینکه بحران کم آبی یک واقعیت است، می گوید: باید برای مدیریت و رعایت مصرف صحیح هزینه و فرهنگ سازی شود، البته در عدم مدیریت بحران آب ضعف جدی داریم و اراده قوی برای مدیریت این بحران، دیده نمی‌شود.

نماینده مردم لامرد درمجلس شورای اسلامی با اشاره به خشکسالی و کم آبی، می افزاید: حجم آب پشت سدها حتی در استان‌های پربارش کشور به شدت کاهش پیدا کرده است.

بحران کم آبی یک واقعیت است

وی ازجمله علت‌های اساسی بحران کم آبی را عدم مدیریت صحیح و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی در شهرها و روستاها عنوان کرده و می گوید:درحال حاضر بر اثر فرسودگی و عمر طولانی شبکه‌های آبرسانی بیش از ۳۰ الی ۴۰درصد پرتی آب در کشور داریم.

عضوکمیسیون انرژی مجلس نهم،با بیان اینکه خشک بودن کشور و بحران کم آبی یک واقعیت است،گفت: مدیریت بهینه‌ مصرف در کشور وجود ندارد. امروز آب استان‌های بوشهر، هرمزگان و سایر مناطق جنوب کشور که درکنار دریا قرار دارند با استفاده از آب شیرین کن تامین می‌شود.

اسماعیل‌نیا:بحران آب جدی اما قابل حل است/مدیران هم به اندازه مردم در صرفه جویی نقش دارند

محمد اسماعیل نیا-نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با جدی خواندن بحران کم آبی در کشور،این مشکل را مهم اما قابل حل و کنترل دانست.

نماینده مردم کاشمر، بردسکن و خلیل‌آباد در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه همه اقشار مردم باید در حل این بحران سهیم باشند ،خاطرنشان می کند: بحران آب و خشکسالی در سراسر کشور کاملا جدی است،اما باید دقت کرد که این مشکل با مشارکت همه جانبه مردم و مسئولین قابل حل است. البته در این بین نقش مدیران بسیار بیشتر خواهد بود و می توانند با برنامه ریزی و عزم لازم در این مقطع حساس به ایفای نقش بپردازند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا با توجه به بارش های اخیر همچنان با بحران آب دست و پنجه نرم می کنیم،تصریح می کند: بارندگی های چندماه اخیر یکی از بهترین موهبت‌های الهی در دوران خشکسالی برای کشورمان بود،اما دربرخی نقاط کشور حتی در حد متوسط هم بارش نداشتیم. هر چند که اگر بارش‌های چند ماه گذشته هم نبود، هم اکنون وضعیت به مراتب بدتری داشتیم و باید با مشکلات بزرگتری دست به گریبان می شدیم.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، درخصوص لزوم صرفه جویی آب  در بخش کشاورزی و صنعتی نیز می افزاید: طرح و برنامه‌های زیادی در عرصه کشاورزی وجود دارد،اما هرگاه به مرحله اجرا رسید؛به دلیل سختی‌ها و مشکلات مختلف،نیمه کاره رها شد. در واقع طرح‌های این‌چنینی نیازمند یک مدیریت جهادی و عزم جدی است که باید با جدیت پیگیری شود.

در میان تمامی اظهارنظرهای مسئولان ضرورت صرفه جویی در مصرف آب، استفاده بهینه از آن و همچنین فرهنگ سازی در این زمینه بیشتر به چشم می خورد تا به این ترتیب بتوان تا حدودی مصرف آب در ایران را به نرم جهانی نزدیک کرد؛زیرا مصرف روزانه آن با بسیاری از کشورهای دنیا قابل قیاس نیست، نمونه مشهود این موضوع را در جدول زیر می بینید:

جدول سرانه مصرف آب خانگی در ۲۴ کشورجهان

طبق جدول فوق درحال حاضر میانگین سرانه کل مصرف آب شرب در ایران (شامل تجاری – صنعتی – خانگی – فضای سبز و…) در حدود ۲۰۴ لیتر در روز است که در مقایسه با اکثر کشورهایی اروپایی بالاتر است.

بر اساس گزارش های جهانی؛«کمربند اصلی کمبود آب جهان  از شمال آفریقا، خاورمیانه، مرکز و جنوب آسیا و شمال چین عبور می کند.» بر اساس این گزارش، کشورهایی نظیر ایران، به شدت به آب وارداتی وابسته هستند.

مجلس درخصوص رفع معضل بی آبی بسیار فعال بوده و بارها با برگزاری جلساتی حتی با تشکیل کارگروه های مختلف پیگیر راهکارهای عملیاتی برای رفع آن بوده است،به گونه ای که بارها ریاست مجلس در جمع خبرنگاران از وجود این معضل در کشور ابراز نگرانی کرده و از تلاش مجلس برای رفع آن خبرداده است،حال با تمامی این تفاسیر سوالی که ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که علت کم آبی موارد ذکر شده اعم از مصرف بی رویه و غیره بوده یا سوء مدیریت در استفاده از منابع آب بوده است؟

طبق اخبار منتشره تنها درصد ناچیزی از آب در حوزه مصرف خانگی بوده و مابقی در سایر حوزه ها مصرف می شود؛اما متاسفانه همیشه معضل کم آبی به مصرف بی رویه در این بخش مرتبط شده است،حال باید دید بحران آب چگونه با تدبیر مسئولان امر و با آسیب شناسی موضوع مرتفع خواهد شد.

منبع:خبرگزاری خانه ملت  تاریخ انتشار:دوشنبه ۹ فروردین ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۵۵