سازمان جهانی یونسکو برای رسیدن به دو هدف صلح و توسعه پایدار، بخش علوم طبیعی را در این سازمان را ایجاد کرده و یکی از مهم ترین موضوعاتی که در این بخش دنبال می شود، موضوع آب است.
روز جهانی آب مصادف با دوم فروردین هر سال (۲۲ مارس) از سوی سازمان ملل نامگذاری شده است.
‘روز جهانی آب’ مصادف با دوم فروردین (۲۲ مارس) از سوی سازمان ملل به این دلیل نامگذاری شده تا بهانه ای برای ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب فراهم شود.
سازمان جهانی یونسکو برای رسیدن به دو هدف صلح و توسعه پایدار بخش علوم طبیعی در این سازمان را ایجاد کرده و یکی از مهم ترین موضوعاتی که در این بخش دنبال می شود مساله آب است.
روز جهانی آب نخستین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسما مطرح شد.
در این کنفرانس از تمامی کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
روز جهانی آب هر سال در ایران مصادف با ایام تعطیلات نوروز است و عملا امکان بهره گیری زیادی از آن برای آگاه سازی مردم درباره آب وجود ندارد.
اگر چه سال جدید خوزستانی ها با توفان گرد و خاک آغاز شد و در دومین روز سال جدید، ریزگرد، آسمان تعدادی از شهرهای خوزستان را تیره و تار کرد تا نشان دهد این پدیده به این زودی دست بردار نیست.
حالا اما همه به این باور رسیده اند که ‘آب’ نقش اصلی را در ایجاد یا رفع بحران های محیط زیستی منطقه و گرد و غبارهای خوزستان ایفا می کند.
خشک شدن تالاب ها و رودخانه های این استان باعث تشدید این پدیده در یک دهه گذشته شده است.
طی سال های اخیر بخش های زیادی از تالاب های شادگان و هورالعظیم خشک شده و رودخانه های کارون، کرخه، جراحی و زهره با تنش مواجه بوده اند.
مطالعات علمی نیز رابطه آب و ریزگرد را ثابت کرده است.
بر اساس مطالعات سازمان زمین شناسی ۳۵۰ هزار هکتار کانون جدید گرد و غبار در خوزستان شناسایی شده که با احتساب بیابان های استان، وسعت کانون ها به بیش از ۵۰۰ هزار هکتار می رسد.
مشاور استاندار خوزستان در امور آب، تجدیدنظر در مدیریت منابع آب را خواستار شد و گفت:با وجود بحران های زیست محیطی در خوزستان و تداوم گرد و غبار سدسازی در بالادست رودخانه های کارون و کرخه ادامه دارد.
مشاور استاندار خوزستان در امور آب در این باره گفت:بحران آب، این روزها برای خاورمیانه و کشور ما بسیار جدی است و روز جهانی آب فرصتی است که سیاست ها و مدیریت در بخش آب بازنگری شود تا بخش های مرتبط با آب دچار بحران نشده یا بحران ها به حداقل برسد.
مهدی قمشی تصریح کرد:وقت آن رسیده که بپذیریم بحران آب در کشور جدی است و تجدیدنظر اساسی در رویکرد خود ایجاد کنیم، بنابراین بخش کشاورزی که عمده مصرف آب را دارد باید مصرف خود را بهینه کند و بخش صنعت باید به سمتی برود که از آب بازیافتی استفاده کند.
وی افزود:در بخش شرب نیز، مصرف بیش از حد نرمال است و مردم را باید عادت بدهیم که در عین حال که بهداشت را حفظ می کنند، مصرف شهری را کاهش دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد:مصرف بی رویه آب در تمامی بخش ها باعث شده سهمیه محیط زیست که مدافع جدی ندارد، نادیده گرفته شود و آسیب ببیند که نتیجه آن را در سال های اخیر در رودخانه ها و تالاب های استان سایر رودهای کشور دیده ایم.
وی تاکید کرد:پدیده گرد و غبار ناشی از بی توجهی به محیط زیست و نبود مدیریت صحیح منابع آب، هم در کشور ما و هم در کشورهای همسایه است.
قمشی با بیان اینکه نگاه سیاستگذاران و حاکمان آب باید تغییر کند افزود:همه رودخانه ها به دریا و تالاب ها ختم می شود بنابراین اجازه افزایش مصرف در بالادست حوضه های آبخیز نباید داده شود و تقسیم حقابه باید از پایین دست شروع شود.
وی اضافه کرد:مجوز طرح های توسعه نباید بدون درنظر گرفتن مسائل و مشکلات پایین دست و برای جلب رضایت نمایندگان مجلس یا امامان جمعه صادر شود.
استاد نمونه کشور افزود:با صدور مجوزهای غیرکارشناسی در بالادست، همه رودخانه های خوزستان دچار بحران هستند که این موضوع برای حیات پایین دست حوضه بسیار ناخوشایند و خطرناک است.
وی ادامه داد:در حوضه زاینده رود آنقدر مجوز طرح های توسعه ای داده شده که برای جبران کمبود ها به حقابه کارون فشار وارد می کنند به عبارتی فشار را از یک حوضه به حوضه دیگر منتقل می کنند.
*ادامه سدسازی روی کارون، دز و کرخه
این متخصص امور آب، همچنین با بیان اینکه هشدار نسبت به مدیریت منابع آب بیش از ۱۰ سال پیش به مسئولان داده شده بود، گفت:در آن زمان هیچکس این هشدارها را جدی نگرفت که نتیجه آن تشدید گرد و غبار و خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها و ایجاد کانون های جدید تولید گرد و غبار بوده است.
قمشی با تاکید دوباره بر لزوم اصلاح رویه نادرست گذشته، افزود:نمی توانیم شاهد باشیم که با وجود بحران در رودخانه ها این سیاست های نادرست همچنان ادامه پیدا کند.
وی محور توسعه را مدیریت و افزایش راندمان مصرف آب دانست و اظهار کرد:هم اکنون سد تنگ معشوره در بالادست کرخه برای توسعه مصارف کشاورزی، آغاز شده در حالی که ساخت این سد توجیه ندارد و در صورت احداث آن سد کرخه به طور کلی غیرقابل استفاده می شود، زیرا هم اکنون علاوه بر ساخت سد سیمره، افزایش استفاده از آب های زیرزمینی در حوضه کرخه نیز به شدت آورد این رودخانه را با کاهش روبه رو کرده است.
قمشی افزود:سد بختیاری در بالادست رودخانه دز و سد کارون ۵ و سد خرسان در بالادست کارون نیز در دست اقدام است که باید ساخت آنها متوقف شود زیرا رودخانه توان توسعه را از دست داده است و هر گونه توسعه در بالادست مساوی است با لطمه به پایین دست.
**** آب و شغل
روز جهانی آب اولین بار در سال ۱۹۹۲، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) مطرح شد.
سازمان ملل متحد شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۱۶ را ‘آب و مشاغل’ نامگذاری کرده است. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ را با عنوان ‘آب برای زندگی’ معرفی کرده بود.
رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب با اشاره به تاثیر آب در همه مشاغل و بخش ها گفت: آنچه باعث شکل گیری این انجمن تخصصی شده است ارتباط وجود آب با مشاغل است و رویکرد انجمن این است که حفاظت از آب باعث حفظ اشتغال می شود.
حمیدرضا خدابخشی وجود آب را سرمنشاء دانست و تاکید کرد:تنها در صورت وجود آب، می توانیم توسعه پایدار داشته باشیم که شغل، گردش مالی، تولید ثروت و ایجاد آسایش نیز مانند یک زنجیره در پی آن می آید، به طور مثال در صورت توسعه آبیاری تحت فشار علاوه بر بهبود مصرف می توانیم مشاغل مرتبط با آن را افزایش دهیم.
وی با اشاره به ظرفیت حمل و نقل آبی در خوزستان اضافه کرد:اگر طرح های انتقال آب کارون اجرا شود و آبی در رودخانه جریان نداشته باشد و به لایروبی این رودخانه توجهی نشود این مشاغل به کلی از بین می رود، در حالی که فقط همین بخش گردشگری می تواند مشکل بیکاری در خوزستان را حل کند.
خدابخشی تاکید کرد:نکته ای که باید به آن توجه شود این است که با دست خود، ظرفیت های خودمان را از بین نبریم.
وی با تاکید بر توسعه گردشگری پایدار در استان اظهار کرد:منظور از گردشگری آبی ساخت سازه در کنار رودخانه ها نیست، بلکه منظور یک سیستم کامل شامل مطالعات اجتماعی و زیست محیطی است زیرا گردشگری ناپایدار که طبیعت را آلوده به زباله می کند و یا محیط زیست را از بین می برد ناپایدار است.
منبع:ایرنا کد خبر:۸۲۰۰۹۲۶۲ (۵۲۴۰۴۳۸) تاریخ انتشار: ۰۲/۰۱/۱۳۹۵ ساعت: ۱۹:۴۶
