مرکز آمار در آخرین گزارش خود آمار بیکاری کشور را به صورت فصلی و سالانه اعلام کرد. بر این اساس در سال ۹۳، ۲/۳۷درصد جمعیت ۱۰ساله و بیشتر در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت داشته‌اند که در این میان سهم مردان ۵/۶۲ و سهم زنان ۱۲درصد بوده است.
همچنین نرخ بیکاری با اندکی افزایش از ۴/۱۰درصد در سال ۹۲ به ۶/۱۰درصد در سال ۹۳ رسید. براساس این گزارش، استان کرمان با ثبت نرخ ۹/۶درصد کمترین نرخ بیکاری را در بین استان‌های کشور در سال ۹۳ دارا بوده است و در ادامه این فهرست استان‌مرکزی با ۷ درصد، همدان با ۷/۷درصد و تهران با ۳/۸درصد بهترین استان‌های کشور از نظر اشتغال بوده‌اند.
حاصل محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهد، بیشترین نرخ بیکاری در سال ۹۳ برای استان کرمانشاه با نرخ ۷/۱۵درصد گزارش شده است؛ ضمن آنکه بعد از این استان، استان‌های چهارمحال‌وبختیاری با نرخ ۱۵درصد، استان لرستان با ۹/۱۴درصد و کهگیلویه و بویراحمد با ۸/۱۴درصد بیشترین نرخ بیکاری را داشته‌اند. در این بین استان‌های صنعتی و کلانی همچون اصفهان و خراسان شمالی و فارس هم جزو استان‌های با نرخ بیکاری بالا بوده‌اند. برای دریافت چرایی وجود چنین نرخ‌های بیکاری بالایی به سراغ برخی روسای اتاق‌های بازرگانی این استان‌ها رفته‌ایم و علت را جویا شده‌ایم.
کرمانشاه، رتبه اول در بیکاری
طبق بررسی‌های «تعادل» از طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار، استان کرمانشاه با نرخ بیکاری ۷/۱۵درصد، بالاترین نرخ بیکاری کشور را دارد که نسبت به سال گذشته (۶/۱۴درصد در سال ۹۲) افزایش بیش از یک‌درصدی داشته است. کیوان کاشفی، رییس اتاق بازرگانی این استان در گفت‌وگو با «تعادل» نرخ ۷/۱۵درصدی را چندان عجیب نمی‌داند و می‌گوید داشتن جایگاه اول در نرخ بیکاری بالا برای استان کرمانشاه تبدیل به یک سنت شده است. وی عنوان می‌کند: «نرخ بیکاری کرمانشاه همیشه بالا بوده که البته در سال‌های بیشتر از هر زمانی تشدید شده است. ریشه این امر هم برمی‌گردد به سال‌های جنگ تحمیلی که با فرار مالی گسترده‌یی اتفاق افتاد. اما در دو سال اخیر اقتصاد استان به شدت با مشکل آب درگیر بوده و تعطیلات زیادی را در بخش کشاورزی به دنبال داشته است. معضل بعدی در تشدید بیکاری عملکرد نامطلوب در سرمایه‌گذاری است. این استان به دلیل مجاورت با عراق همچنین ریزگردها توان کمی در جذب سرمایه داشته و به همین دلیل موقعیت ایجاد فرصت‌های شغلی برای آن بسیار محدود بوده است».
داده‌های آماری مرکز آمار نشان می‌دهد، نرخ بیکاری استان کرمانشاه در فصل ابتدایی سال جاری با کاهش چشم‌گیری روبه‌رو بوده و به ۷/۱۳درصد رسیده است. اما رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه این اتفاق را موقتی و ناپایدار می‌داند و معتقد است هر ساله در فصل بهار با رونق کشاورزی و پروژههای عمرانی تعداد بیشتری از افراد فرصت ورود به بازار کار را پیدا می‌کنند اما این موضوع پدیده‌یی فصلی است و اصلا نشان‌دهنده کاهش بیکاری و افزایش اشتغال نیست.
استانی صنعتی اما بیکار
استان اصفهان با وجود صنایع بزرگ به قطب صنعتی ایران معروف است اما آمارگیری نیروی کار این استان همخوانی زیادی با آن ندارد. نرخ بیکاری این استان با ۴/۱۲درصد جزو استان‌های بیکار محسوب می‌شود. استان اصفهان که در سال ۹۲ نرخ بیکاری ۹/۱۰درصد داشته است در سال ۹۳ و بهار ۹۴ در این نرخ روند صعودی داشته تا جایی که در فصل ابتدایی سال جاری نرخ بیکاری این استان به ۶/۱۳درصد رسیده است. عبدالوهاب سهل‌آبادی، رییس اتاق بازرگانی اصفهان مهم‌ترین دلیل به وجود آمدن سونامی بیکاری در این استان را رکود اقتصادی حاکم بر کشور می‌داند که منجر به تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی اصفهان شد. وی می‌گوید: «استان اصفهان با وجود ۸۰ هزار واحد صنعتی و ۷۰۰واحد معدنی و نزدیک به ۵۰هزار واحد اینترنی صنعتی، یک استان صنعتی و معدنی محسوب می‌شود که طبیعتا هر بحران اقتصادی و رکودی بیشتر از همه این واحدها و با‌لطبع معیشت اقتصادی استان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
رییس اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اتفاقات یکی دو ساله اخیر در بازار کار استان عنوان می‌کند: «رکود اقتصادی کشور در این مدت تاثیر زیادی بر بازار کار و تولید استان داشته تا جایی که به دلیل کمبود منابع و نقدینگی بسیاری از واحدهای تولیدی و کارخانجات مجبور به تعطیلی شدند و همین موضوع خصوصا در بهار سال جاری بیکار شدن تعداد زیادی از کارکنان را در پی داشت؛ به طوری که در نیمه ابتدایی سال ۹۴ بیش از دو هزار از شاغلان استان به جمعیت بیکاران پیوستند و از بازار کار کنار گذاشته شدند. از طرفی به دلیل خشکسالی‌ها و بی‌برنامگی در پرآب کردن زاینده‌رود، بخش کشاورزی هم ظرفیت‌های خود را از دست داده و بیکارشدن شاغلان این بخش هم افزایش نرخ بیکاری استان را تشدید کرد. همچنین استان اصفهان، استانی مهاجرپذیر است و هر ساله بر جمعیت آن اضافه می‌شود که قاعدتا این مهاجران جویای کار هم در صورت نیافتن شغل به بیکاران استان می‌پیوندند. تمامی این عوامل در این دوره دست به دست هم داد تا اکنون استان اصفهان تبدیل شود به یکی از استان‌های بیکار کشور».
درآمد سرانه کم عامل تشدید بیکاری
یکی دیگر از استان‌هایی که با تعداد زیادی بیکار مواجه است. این استان اگرچه در سال۹۳ با کاهش ۲/۲درصدی (نرخ بیکاری سال۹۲، ۱/۱۷درصد و سال۹۳، ۹/۱۴درصد) توانسته است، جمعیت بیشتری را به بازار کار دعوت کند اما همچنان هم جزو بالاترین نرخ‌های بیکاری است. حسین سلاح‌ورزی، رییس اتاق بازگانی استان لرستان در این‌باره می‌گوید: «متاسفانه استان لرستان نه تنها در سال۹۲ و۹۳ بلکه نزدیک به یک‌دهه است که از نظر نرخ بیکاری، در جایگاه مناسبی قرار ندارد و بیشترین بیکاری و کمترین اشتغال را دربردارد. از نظر شاخص‌های کلان هم یکی از استان‌ها با درآمد سرانه کم به شمار می‌رود، به‌طوری که درآمد سرانه جمعیت حاضر در استان کمتر از ۵۰درصد درآمد سرانه کشور است. از نظر ضریب توسعه‌یافتگی و میزان تولید ناخالص داخلی هم جزو محروم‌ترین استان‌های حاضر درکشور است. مهم‌ترین دلیل این محرومیت هم در پایین بودن سرمایه‌گذاری‌های تجاری و اقتصادی است. زمانی که درآمد سرانه پایین باشد، پدیده پس‌انداز هم موضوعیتی نمی‌تواند داشته باشد. به همین دلیل ما در استان همیشه با میزان مصرف و منابع بانکی درگیر هستیم و بانک‌های داخل استان لرستان به‌دلیل نداشتن منابع مالی توان ارائه تسهیلات برای ایجاد سرمایه‌گذاری ندارند. نتیجه این روند در نهایت باعث فرصت‌های شغلی محدود می‌شود که همین امر هم باعث شکاف عمیق نرخ بیکاری استان ما با دیگر استان‌ها شده است».
رشد جمعیت و وضعیت نامطلوب کسب‌وکار
استان کهگیلویه و بویراحمد نیز ازجمله استان‌هایی است که با معضل بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کند. براساس گزارش مرکز آمار نرخ بیکاری این استان در سال۹۳ برابر با ۸/۱۴درصد است. جبار کیانی‌پور رییس اتاق بازرگانی لرستان مهم‌ترین دلایل این اتفاق را رشد جمعیت و وضعیت نامطلوب کسب‌وکار عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: «لرستان به‌دلیل نبود زیرساخت‌های اصلی ایجاد اشتغال و عدم سرمایه‌گذاری کافی و همچنین از دست رفتن بخش کشاورزی، فرصت شغلی چندانی برای جمعیت در سن کار ندارد. طی دوسال اخیر هم سرمایه‌گذاری‌های انجام شده متناسب با جغرافیای استان نبوده است. همچنین لرستان به‌دلیل ساختار عشایری، کنترل چندانی بر رشد جمعیت نمی‌تواند داشته باشد و به همین خاطر ما شاهد ایجاد اشتغال متناسب با افزایش جمعیت نیستیم». براساس محاسبات مرکز آمار، نرخ بیکاری استان لرستان در بهار سال۹۴ روند افزایشی داشته و به ۱۶درصد رسیده است. رییس اتاق بازرگانی این استان در این رابطه می‌گوید: «در نیمه ابتدایی سال‌جاری به‌دلیل عدم تخصیص منابع مالی، پروژههای عمرانی زیادی متوقف مانده است، ضمن اینکه بلاتکلیفی طرح مسکن مهر و تعطیلی کارخانجات هم باعث شد تعداد زیادی از شاغلان بیکار شده و افزایش نرخ بیکاری تشدید شود. علاوه بر این رونق کسب‌وکار استان متناسب با کاهش نرخ تورم نبوده و شاید تعداد کارخانه‌ها و بنگاه‌هایی که در این مدت تاسیس شده‌اند، کمتر از تعداد انگشتان دست باشد».
جزییات بیشتر از طرح آمارگیری نیروی کار
براساس گزارش نیروی کار مرکز آمار در بهار۹۴ نرخ مشارکت اقتصادی افزایش یافته و به ۳۸درصد رسیده است اما شکاف سهم فعالیت اقتصادی زنان و مردان عمیق‌تر شده و مردان با ۹/۶۲درصد مشارکت اقتصادی، پنج برابر زنان (۳/۱۳درصد نرخ مشارکت اقتصادی زنان) در اقتصاد کشور نقش دارند.
حاصل محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در بهار سال‌جاری به ۱۰٫۸درصد رسیده و نرخ بیکاری مردان و زنان به ترتیب ۹ و ۱۹٫۲درصد محاسبه شده است. ضمن آنکه نرخ بیکاری جوانان ۲۵درصد است که این نرخ برای مردان و زنان جوان به ترتیب ۲۰٫۹ و ۴۳٫۱درصد اعلام شده است. البته نرخ بیکاری مناطق شهری و روستایی به ترتیب ۱۲ و ۷٫۶درصد گزارش شده است. همچنین اعلام شده که تعداد بیکاران کشور معادل ۲میلیون و۶۴۷ هزارو۲۳۳نفر است که تعداد مردان یک‌میلیون و۸۲۲ هزارو۳۸نفر و زنان ۸۲۵هزارو۱۹۴نفر است.
مرکز آمار جدیدترین آمار نیروی کار سال۹۳ را منتشر کرد. براساس این گزارش نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۰ساله و بیشتر از ۳۷٫۶درصد در سال۹۲ با اندکی کاهش به ۳۷٫۲درصد در سال۹۳ رسید. همچنین نرخ بیکاری با اندکی افزایش از ۱۰٫۴درصد در سال۹۲ به ۱۰٫۶درصد در سال۹۳ رسید. بررسی‌های «تعادل» از گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد، نرخ مشارکت اقتصادی مردان در سال۹۳ ۵برابر زنان بوده است. نرخ مشارکت اقتصادی مردان ۶۲٫۵درصد و نرخ مشارکت اقتصادی زنان ۱۲درصد گزارش شده است. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در روستاها بیشتر از شهر است. نرخ بیکاری زنان هم درحالی ۱۹٫۷درصد عنوان شده که نرخ بیکاری مردان ۲٫۵برابر کمتر و ۸٫۸درصد است. نرخ بیکاری در نقاط روستایی هم ۷٫۹درصد و در نقاط شهری ۱۱٫۶ است. این گزارش همچنین نشان می‌دهد نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴سال ۲۵٫۲درصد است. درمورد این شاخص هم زنان بیکارتر از مردان هستند. نرخ بیکاری مردان ۲۱٫۳درصد و زنان ۴۳٫۸درصد است. همین نسبت در مورد نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹درصد هم صادق است. نرخ کلی این گروه سنی ۲۱٫۹درصد گزارش شده که نرخ بیکاری جوانان ۱۷٫درصد و نرخ بیکاری مردان ۴۰٫۱درصد گزارش شده است.
همچنین به موجب این گزارش سهم بخش‌های مختلف از اشتغال سال۹۳ در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات هم منتشر شده که به ترتیب ۱۷٫۹، ۳۳٫۸ و ۴۸٫۳درصد اعلام شده است. اشتغال زنان در بخش کشاورزی و خدمات بیش از مردان است. ۲۱٫۸درصد اشتغال در بخش کشاورزی متعلق به زنان و ۱۷٫۲درصد آن متعلق به مردان است. درخصوص بخش خدمات هم ۴۷٫۴درصد اشتغال متعلق به مردان و ۵۳٫۸درصد متعلق به زنان است. براساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۰ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۳۸درصد جمعیت در سن کار از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است.
بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور حاکی از افزایش ۹/۰درصدی این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل و ۷/۰درصدی آن نسبت به فصل گذشته است. بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۸/۱۰درصد از جمعیت فعال بیکار بوده‌اند. براساس این نتایج نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.
منبع:اقتصاد آنلاین کد خبر:۸۸۱۱۵ تاریخ انتشار: پنج‌شنبه، ۱۱ تیر ۱۳۹۴ ساعت ۱۵:۲۹
